Ο Μάρεϋ Ρόθμπαρντ διδάσκει οικονομικά στο πανεπιστήμιο του Λας Βέγκας. Είναι γνωστός και ως «ο Καρλ Μαρξ των αναρχοφιλελεύθερων».
Οι αναρχοφιλελεύθεροι είναι ταυτόχρονα αναρχικοί –απόλυτη κατάργηση του κράτους και κάθε περιορισμού- και κεφαλαιοκράτες. Οξύμωρο; Ο Πεσσόα, όταν έγραφε τον «Αναρχικό Τραπεζίτη», το 1922, προφήτευε ουσιαστικά αυτή την οικονομική θεωρία.
Οι ιδιοκτήτες του κράτους», λέει ο Ρόθμπαρντ, «είναι τα μόνα άτομα στην κοινωνία μας που εισπράττουν με τη βία τα έσοδα τους –τους φόρους.»
Ο φόρος αποτελεί κλοπή, ο πόλεμος αποτελεί έγκλημα και η στρατιωτική υπηρεσία είναι δουλεία. Κάθε έγκλημα, είτε διαπράττεται από ένα μόνο άτομο είτε από μια ομάδα ανθρώπων δεν χάνει τίποτα από τον εγκληματικό της χαρακτήρα.
Η δημοκρατία δεν αποτελεί δικαιολογία.
Το ότι η πλειοψηφία υποστηρίζει μια εγκληματική πράξη, αυτό δεν σημαίνει κι ότι η πράξη αυτή παύει να είναι εγκληματική. (Αυτή τη φράση πρέπει να τη θυμόμαστε).
Και συνεχίζει ο Ρόθμπαρντ: «Το κράτος αποτελεί τη μεγαλύτερη εγκληματική οργάνωση που έγινε ποτέ».
Κανένα κράτος -ούτε η μοναρχία ούτε η δικτατορία ούτε η δημοκρατία- δεν μπορεί να επιζήσει πολύ χωρίς την υποστήριξη της κοινής γνώμης. Αλλά η υποστήριξη αυτή δεν χρειάζεται να είναι ενεργή. Η εγκαρτέρηση αρκεί! (Και για αυτό έχουμε το παράδειγμα των Ελλήνων που… εγκαρτερούν).
Αυτοί που αναλαμβάνουν να πείσουν τους πολίτες ότι ένα ατομικό έγκλημα (κλοπή, φόνος, απαγωγή, περιορισμός) είναι καταδικαστέο, αλλά πως όταν το εκτελεί μαζικά το κράτος (φόροι, πόλεμος, συλλήψεις, φυλάκιση) είναι δίκαιο, είναι οι κρατικοδίκαιοι διανοούμενοι.
Παλιότερα οι διανοούμενοι ήταν οι ιερείς. Στη σύγχρονη εποχή είναι οι νέοι «ιερείς», οι οικονομολόγοι, καθώς και οι επιστήμονες, οι πανεπιστημιακοί, οι δημοσιογράφοι και οι καλλιτέχνες.
«Το κράτος», υποστηρίζει ο Ρόθμπαρντ, «θα εξαφανιστεί υπό το κράτος των αντιφάσεων του» και θα εγκαθιδρυθεί μια αναρχοφιλελεύθερη κοινωνία.
Σε αυτή την κοινωνία κάθε ένας θα είναι κύριος του εαυτού του και θα ζει με τον τρόπο που εκείνος έχει επιλέξει: Ακόμα και τα ναρκωτικά, η χαρτοπαιξία, η πορνεία, η αυτοκτονία, θα αποτελούν καθαρά προσωπικές υποθέσεις.
Επιπλέον τίποτα δεν πρέπει να εμποδίζει τη μετανάστευση: Η ελευθερία κινήσεων πρέπει να είναι απόλυτη. Εφόσον δεν θα υπάρχουν κράτη, δεν θα υπάρχουν και σύνορα –ή συνοριοφύλακες.
Μέχρι εδώ ο Ρόθμπαρντ είναι «εξ αντικειμένου σύμμαχος των αριστεριστών, των ειρηνιστών και των οικολόγων, ενάντια στην αστυνομική καταστολή, στην κρατική βία και στο επιχειρηματικό κατεστημένο που εξαρτάται από τις κρατικές προμήθειες.» (Και σ’ αυτό έχουμε ως καλό παράδειγμα τις ελληνικές τράπεζες, τους εφοπλιστές, καθώς και τα ελληνικά media.)
Όμως οι εκλεκτικές συγγένειες με τους αριστεριστές σταματάνε εκεί, αφού οι αναρχοφιλελεύθεροι υποστηρίζουν την ολοκληρωτική ιδιωτικοποίηση ΤΩΝ ΠΑΝΤΩΝ! Και δεν αναφερόμαστε μόνο στην Υγεία και την Παιδεία, αλλά ακόμα και στη δικαιοσύνη, την αστυνομία και το στρατό.
«Κάθε προσβολή της ιδιοκτησίας αποτελεί προσβολή της ελευθερίας.»
«Ο περιορισμός της ιδιοκτησίας είναι κλοπή.»
Μα πως μπορεί να είναι ιδιωτική η αστυνομία;
«Οι αστυνομικές υπηρεσίες θα μπορούσαν να παρέχονται από ασφαλιστικές εταιρείες. Οι εταιρείες αυτές θα είχαν συμφέρον να περιορίσουν το έγκλημα –κάτι που δεν ισχύει για την παρούσα αστυνομία- για να μην πληρώνουν ασφάλιστρα.»
Ο κίνδυνος διαμάχης ανάμεσα στις ιδιωτικές αστυνομίες θα ήταν ηπιότερης μορφής από τις διαμάχες μεταξύ κρατών (αφού κράτη δεν θα υπήρχαν και επομένως δεν θα υπήρχε πόλεμος).
Η αναρχοφιλελεύθερη κοινωνία θα έχει και έναν πρόσθετο λόγο να επιδιώκει τον τερματισμό των συγκρούσεων, δεδομένου ότι αυτές δυσχεραίνουν την επιχειρηματική δραστηριότητα. Αντίθετα τα κράτη έχουν συμφέρον από την παράταση των πολέμων. Οι παρατεταμένες συγκρούσεις ενισχύουν την εξουσία και το κύρος τους.
«Έστω!» λέει ο Guy Sorman, ο οποίος παίρνει τη συνέντευξη από τον Καρλ Μαρξ των αναρχοφιλελεύθερων. «Οι φτωχοί, όμως, τι μοίρα έχουν σε μια τέτοια κοινωνία, όπου όλες οι ελευθερίες θα βασίζονται στην ιδιοκτησία;»
«Στην αναρχοφιλελεύθερη κοινωνία», απαντάει ο Ρόθμπαρτν, «η οικονομική ανάπτυξη θα είναι ταχεία, γιατί το κράτος δεν θα λειτουργεί ως τροχοπέδη μέσω της φορολογίας και της καταστολής. Η φιλανθρωπία θα αποκατασταθεί ως έννοια, αφού δεν θα υπάρχει το άλλοθι της κοινωνικής πρόνοιας. Τα αισθήματα αλληλεγγύης και κοινοτικής αλληλοβοήθειας θα αναγεννηθούν.»
Σας έδωσα γρήγορα τα βασικότερα σημεία της αναρχοφιλελεύθερης θεωρίας του Ρόθμπαρντ, έτσι όπως τη βρήκα στο βιβλίο του Guy Sorman, «Οι μεγάλοι στοχαστές της εποχής μας», εκδόσεις Ροές.
Αν είναι ελπιδοφόρα, ουτοπική, αποπροσανατολιστική, απάνθρωπη ή γελοία θεωρία, σας αφήνω να το σκεφτείτε μόνοι σας (και αυτό είναι ένα τέχνασμα για να μπορέσω να το σκεφτώ κι εγώ).
Ας αναφέρω μόνο ότι οι οπαδοί αυτής της θεωρίας, οι οποίοι δεν είναι λίγοι και είναι φανατικοί, λατρεύουν τα μυθιστορήματα της Άιν Ραντ.
Αν δεν έχετε διαβάσει τη Ραντ σας προτείνω να το κάνετε.
Στο «Κοντά στον Ουρανό» (The fountain head), ο Νίτσε συναντάει τον Ρόθμπαρντ, στο πρόσωπο ενός νεαρού αρχιτέκτονα (εικάζεται ότι γράφτηκε με πρότυπο τον Φρανκ Λόιντ Ράιτ), ο οποίος πολεμάει μόνος το σκοταδισμό της πλειοψηφίας και του κρατισμού για να πραγματώσει τα ιδεώδη του.
Ο Χάουαρντ Ρόαρκ (ο ιδιοφυής και ασυμβίβαστος αρχιτέκτονας), που εργάζεται ως εργάτης σε λατομεία για να μην συμβιβαστεί, έγινε αιτία για πολλά υγρά όνειρα γυναικών, από το 1943 που εκδόθηκε –αφού πρώτα απορρίφθηκε από 12 εκδοτικούς οίκους.
Αλλά ο αναρχοφιλελευθερισμός εμφανίζεται με σάρκα και οστά στο τρίτομο επικό μυθιστόρημα της Ραντ: «Ο Άτλας επαναστάτησε» (Atlas shrugged).
Δέκα χρόνια της πήρε να γράψει αυτές τις δύο χιλιάδες σελίδες, αλλά εσείς –αν το πιάσετε στα χέρια σας- θα το διαβάσετε σε δέκα μέρες.
Κάποιες στιγμές μπορεί να σας θυμίσει Άρλεκιν, αφού όλοι οι χαρακτήρες είναι τόσο σταθεροί, δυναμικοί, όμορφοι, υπεράνω, νιτσεϊκοί. Κάποιες άλλες θα σας εξοργίσει με τις αναρχοφιλελεύθερες ιδέες της.
Αλλά σίγουρα θα χαθείτε στον κόσμο της, στον αναρχοφιλελεύθερο κόσμο της, και αυτό είναι ένα καλό σημάδι για ένα μυθιστόρημα.
Γιατί, τελικά, ίσως όλα να είναι μόνο ένας μύθος, μια φαντασίωση, μια απάτη, μια αυταπάτη.
Αυταπατηθείτε χωρίς τύψεις, λοιπόν. Δεν έχετε και άλλη επιλογή. Αυτό κάνουμε, εκών άκων, ούτως ή άλλως, νυν και αεί και εις τους αιώνες των αιώνων.
Αμήν.
Sanejoker
Οι αναρχοφιλελεύθεροι είναι ταυτόχρονα αναρχικοί –απόλυτη κατάργηση του κράτους και κάθε περιορισμού- και κεφαλαιοκράτες. Οξύμωρο; Ο Πεσσόα, όταν έγραφε τον «Αναρχικό Τραπεζίτη», το 1922, προφήτευε ουσιαστικά αυτή την οικονομική θεωρία.
Οι ιδιοκτήτες του κράτους», λέει ο Ρόθμπαρντ, «είναι τα μόνα άτομα στην κοινωνία μας που εισπράττουν με τη βία τα έσοδα τους –τους φόρους.»
Ο φόρος αποτελεί κλοπή, ο πόλεμος αποτελεί έγκλημα και η στρατιωτική υπηρεσία είναι δουλεία. Κάθε έγκλημα, είτε διαπράττεται από ένα μόνο άτομο είτε από μια ομάδα ανθρώπων δεν χάνει τίποτα από τον εγκληματικό της χαρακτήρα.
Η δημοκρατία δεν αποτελεί δικαιολογία.
Το ότι η πλειοψηφία υποστηρίζει μια εγκληματική πράξη, αυτό δεν σημαίνει κι ότι η πράξη αυτή παύει να είναι εγκληματική. (Αυτή τη φράση πρέπει να τη θυμόμαστε).
Και συνεχίζει ο Ρόθμπαρντ: «Το κράτος αποτελεί τη μεγαλύτερη εγκληματική οργάνωση που έγινε ποτέ».
Κανένα κράτος -ούτε η μοναρχία ούτε η δικτατορία ούτε η δημοκρατία- δεν μπορεί να επιζήσει πολύ χωρίς την υποστήριξη της κοινής γνώμης. Αλλά η υποστήριξη αυτή δεν χρειάζεται να είναι ενεργή. Η εγκαρτέρηση αρκεί! (Και για αυτό έχουμε το παράδειγμα των Ελλήνων που… εγκαρτερούν).
Αυτοί που αναλαμβάνουν να πείσουν τους πολίτες ότι ένα ατομικό έγκλημα (κλοπή, φόνος, απαγωγή, περιορισμός) είναι καταδικαστέο, αλλά πως όταν το εκτελεί μαζικά το κράτος (φόροι, πόλεμος, συλλήψεις, φυλάκιση) είναι δίκαιο, είναι οι κρατικοδίκαιοι διανοούμενοι.
Παλιότερα οι διανοούμενοι ήταν οι ιερείς. Στη σύγχρονη εποχή είναι οι νέοι «ιερείς», οι οικονομολόγοι, καθώς και οι επιστήμονες, οι πανεπιστημιακοί, οι δημοσιογράφοι και οι καλλιτέχνες.
«Το κράτος», υποστηρίζει ο Ρόθμπαρντ, «θα εξαφανιστεί υπό το κράτος των αντιφάσεων του» και θα εγκαθιδρυθεί μια αναρχοφιλελεύθερη κοινωνία.
Σε αυτή την κοινωνία κάθε ένας θα είναι κύριος του εαυτού του και θα ζει με τον τρόπο που εκείνος έχει επιλέξει: Ακόμα και τα ναρκωτικά, η χαρτοπαιξία, η πορνεία, η αυτοκτονία, θα αποτελούν καθαρά προσωπικές υποθέσεις.
Επιπλέον τίποτα δεν πρέπει να εμποδίζει τη μετανάστευση: Η ελευθερία κινήσεων πρέπει να είναι απόλυτη. Εφόσον δεν θα υπάρχουν κράτη, δεν θα υπάρχουν και σύνορα –ή συνοριοφύλακες.
Μέχρι εδώ ο Ρόθμπαρντ είναι «εξ αντικειμένου σύμμαχος των αριστεριστών, των ειρηνιστών και των οικολόγων, ενάντια στην αστυνομική καταστολή, στην κρατική βία και στο επιχειρηματικό κατεστημένο που εξαρτάται από τις κρατικές προμήθειες.» (Και σ’ αυτό έχουμε ως καλό παράδειγμα τις ελληνικές τράπεζες, τους εφοπλιστές, καθώς και τα ελληνικά media.)
Όμως οι εκλεκτικές συγγένειες με τους αριστεριστές σταματάνε εκεί, αφού οι αναρχοφιλελεύθεροι υποστηρίζουν την ολοκληρωτική ιδιωτικοποίηση ΤΩΝ ΠΑΝΤΩΝ! Και δεν αναφερόμαστε μόνο στην Υγεία και την Παιδεία, αλλά ακόμα και στη δικαιοσύνη, την αστυνομία και το στρατό.
«Κάθε προσβολή της ιδιοκτησίας αποτελεί προσβολή της ελευθερίας.»
«Ο περιορισμός της ιδιοκτησίας είναι κλοπή.»
Μα πως μπορεί να είναι ιδιωτική η αστυνομία;
«Οι αστυνομικές υπηρεσίες θα μπορούσαν να παρέχονται από ασφαλιστικές εταιρείες. Οι εταιρείες αυτές θα είχαν συμφέρον να περιορίσουν το έγκλημα –κάτι που δεν ισχύει για την παρούσα αστυνομία- για να μην πληρώνουν ασφάλιστρα.»
Ο κίνδυνος διαμάχης ανάμεσα στις ιδιωτικές αστυνομίες θα ήταν ηπιότερης μορφής από τις διαμάχες μεταξύ κρατών (αφού κράτη δεν θα υπήρχαν και επομένως δεν θα υπήρχε πόλεμος).
Η αναρχοφιλελεύθερη κοινωνία θα έχει και έναν πρόσθετο λόγο να επιδιώκει τον τερματισμό των συγκρούσεων, δεδομένου ότι αυτές δυσχεραίνουν την επιχειρηματική δραστηριότητα. Αντίθετα τα κράτη έχουν συμφέρον από την παράταση των πολέμων. Οι παρατεταμένες συγκρούσεις ενισχύουν την εξουσία και το κύρος τους.
«Έστω!» λέει ο Guy Sorman, ο οποίος παίρνει τη συνέντευξη από τον Καρλ Μαρξ των αναρχοφιλελεύθερων. «Οι φτωχοί, όμως, τι μοίρα έχουν σε μια τέτοια κοινωνία, όπου όλες οι ελευθερίες θα βασίζονται στην ιδιοκτησία;»
«Στην αναρχοφιλελεύθερη κοινωνία», απαντάει ο Ρόθμπαρτν, «η οικονομική ανάπτυξη θα είναι ταχεία, γιατί το κράτος δεν θα λειτουργεί ως τροχοπέδη μέσω της φορολογίας και της καταστολής. Η φιλανθρωπία θα αποκατασταθεί ως έννοια, αφού δεν θα υπάρχει το άλλοθι της κοινωνικής πρόνοιας. Τα αισθήματα αλληλεγγύης και κοινοτικής αλληλοβοήθειας θα αναγεννηθούν.»
Σας έδωσα γρήγορα τα βασικότερα σημεία της αναρχοφιλελεύθερης θεωρίας του Ρόθμπαρντ, έτσι όπως τη βρήκα στο βιβλίο του Guy Sorman, «Οι μεγάλοι στοχαστές της εποχής μας», εκδόσεις Ροές.
Αν είναι ελπιδοφόρα, ουτοπική, αποπροσανατολιστική, απάνθρωπη ή γελοία θεωρία, σας αφήνω να το σκεφτείτε μόνοι σας (και αυτό είναι ένα τέχνασμα για να μπορέσω να το σκεφτώ κι εγώ).
Ας αναφέρω μόνο ότι οι οπαδοί αυτής της θεωρίας, οι οποίοι δεν είναι λίγοι και είναι φανατικοί, λατρεύουν τα μυθιστορήματα της Άιν Ραντ.
Αν δεν έχετε διαβάσει τη Ραντ σας προτείνω να το κάνετε.
Στο «Κοντά στον Ουρανό» (The fountain head), ο Νίτσε συναντάει τον Ρόθμπαρντ, στο πρόσωπο ενός νεαρού αρχιτέκτονα (εικάζεται ότι γράφτηκε με πρότυπο τον Φρανκ Λόιντ Ράιτ), ο οποίος πολεμάει μόνος το σκοταδισμό της πλειοψηφίας και του κρατισμού για να πραγματώσει τα ιδεώδη του.
Ο Χάουαρντ Ρόαρκ (ο ιδιοφυής και ασυμβίβαστος αρχιτέκτονας), που εργάζεται ως εργάτης σε λατομεία για να μην συμβιβαστεί, έγινε αιτία για πολλά υγρά όνειρα γυναικών, από το 1943 που εκδόθηκε –αφού πρώτα απορρίφθηκε από 12 εκδοτικούς οίκους.
Αλλά ο αναρχοφιλελευθερισμός εμφανίζεται με σάρκα και οστά στο τρίτομο επικό μυθιστόρημα της Ραντ: «Ο Άτλας επαναστάτησε» (Atlas shrugged).
Δέκα χρόνια της πήρε να γράψει αυτές τις δύο χιλιάδες σελίδες, αλλά εσείς –αν το πιάσετε στα χέρια σας- θα το διαβάσετε σε δέκα μέρες.
Κάποιες στιγμές μπορεί να σας θυμίσει Άρλεκιν, αφού όλοι οι χαρακτήρες είναι τόσο σταθεροί, δυναμικοί, όμορφοι, υπεράνω, νιτσεϊκοί. Κάποιες άλλες θα σας εξοργίσει με τις αναρχοφιλελεύθερες ιδέες της.
Αλλά σίγουρα θα χαθείτε στον κόσμο της, στον αναρχοφιλελεύθερο κόσμο της, και αυτό είναι ένα καλό σημάδι για ένα μυθιστόρημα.
Γιατί, τελικά, ίσως όλα να είναι μόνο ένας μύθος, μια φαντασίωση, μια απάτη, μια αυταπάτη.
Αυταπατηθείτε χωρίς τύψεις, λοιπόν. Δεν έχετε και άλλη επιλογή. Αυτό κάνουμε, εκών άκων, ούτως ή άλλως, νυν και αεί και εις τους αιώνες των αιώνων.
Αμήν.
Sanejoker
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου