Απόψεις για το επικείμενο νομοσχέδιο για την Πρωτοβάθμια Φροντίδα Υγείας

....σχετικά με το επικείμενο νομοσχέδιο για την Πρωτοβάθμια Φροντίδα Υγείας κατατίθεται θα ήθελα να αναφέρω τα ακόλουθα:

Σε παγκόσμιο επίπεδο: 

·         Η ραγδαία αύξηση των δαπανών υγείας διαμόρφωσε, στα συστήματα υγείας των αναπτυγμένων χωρών, πολιτικές υγείας προσανατολισμένες στην λογική της ΠΦΥ.

·         Η αύξηση των δαπανών υγείας οφείλεται κύρια:

o   στη βιομηχανοποίηση και εμπορευματοποίηση της υγείας (ιατρικός εξοπλισμός, φαρμακευτικές εταιρίες, υπερεξειδίκευση της ιατρικής, νοσοκομειοκεντρική ανάπτυξη της υγείας δηλαδή, σε αυτούς τους παράγοντες  που παίξανε σημαντικό ρόλο στην αποδυνάμωση της ιατρικής κυριαρχίας και  στην απορρύθμιση της σχέσης ιατρού-ασθενή.

o   στο επιδημιολογικό μοντέλο των σύγχρονων κοινωνιών: μείωση της βρεφικής και παιδικής θνησιμότητας, αύξηση του προσδόκιμου ζωής, ανατροπή της πληθυσμιακής πυραμίδας (αύξηση του ηλικιωμένου πληθυσμού), στους κοινωνικοοικονομικούς και πολιτισμικούς παράγοντες της νόσου (καρκίνος, καρδιακές παθήσεις, διαβήτης κλπ.)

o   στην υιοθέτηση καταναλωτικών προτύπων ανάπτυξης των σύγχρονων κοινωνιών.

·         Οι πολιτικές για έλεγχο των δαπανών υγείας  διαμορφώνονται όλο και περισσότερο μέσα από νεοφιλελεύθερες λογικές ανάπτυξης δηλαδή, αποδυνάμωση του κράτους πρόνοιας και αλληλεγγύης, αποδυνάμωση της ιατρικής απόφασης, γραφειοκρατικοποίηση των συστημάτων, μονοπωλιακούς πάροχους υγείας και αποδυνάμωση της δημόσιας υγείας με τη μετατόπιση από την κοινωνική στην ατομική ευθύνη της ασθένειας. 

Προς την επίτευξη των παραπάνω πολιτικών είναι ο έλεγχος της ιατρικής εργασίας  ΔΗΛΑΔΗ, η αποδυνάμωση του ιατρικού επαγγέλματος – λειτουργήματος με κύρια συνέπεια την παρέμβαση στην σχέση γιατρού – ασθενή.

ΑΡΑ:

Κομβικό σημείο  είναι η αλλαγή των εργασιακών σχέσεων των ιατρών, του τρόπου λήψης της ιατρικής απόφασης και των συνεπειών των ιατρικών αποφάσεων στους επαγγελματίες υγείας.

ΔΗΛΑΔΗ: υπάρχουν 3 συστήματα αποζημίωσης της ιατρικής εργασίας:

1.    Αναδρομική αποζημίωση (π.χ. αμοιβή κατά πράξη και περίπτωση ) όπου οι γιατροί αμείβονται για τον χρόνο που ξοδεύουν στην εργασίας τους, με βάση την σοβαρότητα και τη δυσκολία του περιστατικού.

2.    Προοπτική αποζημίωση (π.χ. αμοιβή με μισθό, αμοιβή με βάση των αριθμό των εγγεγραμμένων - Capitation) όπου οι γιατροί αμείβονται  με την έννοια της ευθύνης δηλαδή, αναλαμβάνουν με βάση μιας σταθερής αμοιβής την ευθύνη για την διεκπεραίωση του περιστατικού.

3.    Μεικτής αποζημίωσης (συνδυασμό των παραπάνω μεθόδων) με σκοπό την αμοιβή με βάση την απόδοση της ιατρικής εργασίας στο σύστημα.

Λοιπόν,

Στα δύο πρώτα συστήματα αποζημίωσης ο γιατρός, ανεξάρτητα από το πώς αμείβεται, μπορεί να λαμβάνει τις ιατρικές αποφάσεις χωρίς να χρεώνεται ο ίδιος τον κίνδυνο των οικονομικών συνεπειών που επιφέρουν οι αποφάσεις του γιατρού στις δαπάνες υγείας του συστήματος.

Στο τρίτο σύστημα αποζημίωσης της μεικτής με βάση την απόδοση μετατοπίζεται ο κίνδυνος από τους χρηματοδότες ή ασφαλιστές στους γιατρούς έτσι, ο γιατρός λαμβάνει ιατρικές αποφάσεις κάτω από το φόβο να τον τιμωρήσει το σύστημα δηλαδή, περιορίζει την επιστημονική του απόφαση με βάση τις συνέπειες που επιφέρουν οι αποφάσεις του στις δαπάνες υγείας  των εργοδοτών του. Φοβάται να μην τιμωρηθεί από το σύστημα και δεν μπορέσει να παίρνει αποφάσεις ή χάσει την δουλεία του. Επομένως, κατά συνέπεια λειτουργεί όχι για να μην βάψει τον πελάτη του, αλλά να μην βλάψει των εκάστοτε εργοδότη του.

Έτσι έχουμε αλλαγή του Ιατρικού καθήκοντος και της Ιατρικής ευθύνης

Όπως υποστήριξα και στο συνέδριο στην Αράχωβα ΤΈΘΗΚΕ και στο δελτίο τύπου πάγια θέση της ιατρικής κοινότητας θα πρέπει να είναι ένα σύστημα που θα διέπεται από τις ακόλουθες αρχές:

o   Σφαιρική προσέγγιση της υγείας με βάση την πρόληψη και την αγωγή υγείας

o   Ολοκληρωμένη φροντίδα με βάση τη συνέχεια και το συντονισμό των υπηρεσιών υγείας (πρωτοβάθμια, δευτεροβάθμια και τριτοβάθμια) με σκοπό την εξασφάλιση της ποιότητας υγείας

o   Εύκολη πρόσβαση των πολιτών στο σύστημα υγείας

o   Δυνατότητα επιλογής του γιατρού από τον ασθενή

o   Επαγγελματική ελευθερία του γιατρού στην άσκηση του επιστημονικού λειτουργήματος

o   Αποδοτική χρήση των πόρων υγείας

o   Εύκολη εφαρμογή στην υλοποίηση του.

 

Σε πιο βαθμό ικανοποιούνται ο καθένας από τους παραπάνω παράγοντες εξαρτάται από το τι σύστημα υγείας θέλουμε να έχουμε και ποιοι θα το ελέγχουν.

 

Έτσι, αν έχουμε μια ΠΦΥ που θα ελέγχεται από συγκεκριμένα ιδιωτικά μονοπωλιακά συμφέροντα τότε π.χ. η επαγγελματική ελευθερία του γιατρού περιορίζεται.

 

ΣΕΝΑΡΙΑ / ΕΡΩΤΗΜΑΤΑ / ΚΙΝΔΥΝΟΙ

 

Πως έχουν αντιδράσει ή θα πρέπει να αντιδράσουν οι ιατρικοί σύλλογοι:

 

 

o   όταν σήμερα το 28% του πληθυσμού είναι άνεργοι ,χωρίς κοινωνική ασφάλιση και μέσα από την προπαγάνδα, αναγκάζονται να αγοράσουν τις λεγόμενες «Κάρτες Υγείας» με 100 – 150 ευρώ το χρόνο για να κατευθυνθούν σε συγκεκριμένα ιδιωτικά μονοπωλιακού τύπου ιατρικά κέντρα; Αποτελεί αυτό για τους ιατρικούς συλλόγους κατευθυνόμενη ιατρική πράξη και πρακτική; Είναι αυτό αθέμιτος ανταγωνισμός; Ποια είναι η κοινωνική ευθύνη του ιατρικού επαγγέλματος;  

o   όταν σήμερα συγκεκριμένα ιδιωτικά κέντρα υγείας υποχρέωσαν του γιατρούς με συμβάσεις εργασίας 550 ευρώ το μήνα.

o   όταν ο ΕΟΠΥΥ υποχρεώνει τους γιατρούς να γράφουν συγκεκριμένα φαρμακευτικά σκευάσματα όχι με επιστημονικά κριτήρια, αλλά με οικονομικά. Γιατί οι γιατροί παίζουν αυτό το παιχνίδι; Που έχουν ορκιστεί όταν πήραν την άδεια του επαγγέλματος τους στου ασθενείς και την επιστήμη τους ή στα οικονομικά συμφέροντα των εργοδοτών τους; Δεν θα ήταν καλύτερα αν η απόφαση ήταν διοικητική ως προς την αποζημίωση και όχι ιατρική; Θα μπορούσε να αιτιολογήσει ο ΕΟΠΥΥ στους ασφαλισμένους του, στους επιστήμονες και στην κοινωνία γιατί αποζημιώνει αυτό το φάρμακο και όχι το άλλο, με επιστημονικά κριτήρια; Γιατί οι γιατροί παίζουν αυτό το παιχνίδι και διαμορφώνουν κλίμα ρήξης σε βάρος της εμπιστοσύνης της κοινωνίας, των ασθενών τους και της επιστήμης τους; Πως θα χειριστούν στο μέλλον ενδεχόμενα πολύπλοκα και δύσκολα ερωτήματα όπως αυτά της βιοτεχνολογίας, της κλωνοποίησης, των προσωπικών δεδομένων της ανθρώπινης αξιοπρέπειας κλπ.;

o   Γιατί οι γιατροί μέσα από τις επιτροπές του ΚΕΠΑ πετσοκόψαμε τα ποσοστά αναπηρίας; Έγινε κάτι στην ιατρική που να συνέβαλε στην μείωση των ποσοστών αναπηρίας των ατόμων ή  έχουν πάρει διοικητική εντολή;  Δεν θα ήταν καλύτερα αν αυτό γίνονταν με διοικητική απόφαση του αρμόδιου Υπουργείου ως προς το ποσοστό αποζημίωσης της αναπηρίας που μπορεί να καλύψει το κράτος και όχι με το μανδύα της ιατρικής επιστήμης;

o   Πως θα αντιδράσουν οι ιατρικοί σύλλογοι όταν σε λίγους μήνες οι μισοί μικροβιολόγοι θα είναι άνεργοι; Με «απεργίες»;

o   Τι αντιτείνουν οι γιατροί στις προτάσεις και επιταγές του Υπουργείου Υγείας; ποιες είναι οι προτάσεις των Συλλόγων απέναντι στην κοινωνία; Στους ασθενείς; Στην ιατρική κοινότητα; Στους τεχνοκράτες των συστημάτων υγείας; Στους μελλοντικούς εργοδότες τους;

 

Σε αυτά και άλλα ερωτήματα και διλήμματα προτείνω:   

 

1.    Την σύσταση από τους Ιατρικούς Συλλόγους και τον ΠΙΣ ενός Ινστιτούτου Ιατρικής ως συμβουλευτικό επιστημονικό όργανο που θα στελεχώνεται από ειδικούς επιστήμονες, ερευνητές.

2.    Την υιοθέτηση επιστημονικών εργαλείων για να μπορούν οι ιατρικοί σύλλογοι να ανταποκριθούν στα νέα δεδομένα που διαμορφώνονται στην κοινωνία των πληροφοριών και της γνώσης. Εγώ προτείνω το επιστημονικό μοντέλο «Δυναμικό Μοντέλο Συνετών Προσδοκιών» (ΔΜΣΠ) που μπορεί να εφαρμοστεί (έχει παραμετροποίηση) και να βοηθήσει την ιατρική κοινότητα. Με βάση το «Δυναμικό Μοντέλο Συνετών Προσδοκιών» (ΔΜΣΠ), η σχέση της προσδοκίας-σύνεσης διαμορφώνεται και καθορίζεται από το βαθμό ενσωμάτωσης των σχέσεων θεραπείας-επαγγέλματος και των σχέσεων γενικού/δημόσιου – ατομικού συμφέροντος. Οι προσδοκίες είναι δυνατόν να πραγματοποιηθούν μόνο όταν συγκλίνουν με την αντικειμενικότητα ενός διαμορφωμένου χρονικού και τοπικού περιβάλλοντος.

Για παράδειγμα το «Δυναμικό Μοντέλο Συνετών Προσδοκιών» (ΔΜΣΠ) αποτελεί εργαλείο ώστε επιστημονικά να τεκμηριωθεί ένα σχέδιο που θα επιτρέπει στους γιατρούς να συστήσουν εταιρείες κάτω από την ομπρέλα των ιατρικών συλλόγων ως ρυθμιστές του ιατρικού επαγγέλματος-λειτουργήματος με βάση το γενικό –δημόσιο συμφέρον και όχι ως υπάλληλοι ή εκφραστές συγκεκριμένων ιδιωτικών συμφερόντων που διαμορφώνονται στο χώρο της υγείας. 

Σκοπός του «Δυναμικού Μοντέλου Συνετών Προσδοκιών» (ΔΜΣΠ) είναι να συμβάλει καθοριστικά στην διαμόρφωση προϋποθέσεων, προκειμένου η ιατρική κοινότητα και τα μέλη της να μπορέσουν να ανταποκριθούν με επιτυχία στις σύγχρονες προκλήσεις – κρίσεις του υγειονομικού συστήματος στην κοινωνία των πληροφοριών και της γνώσης.

 

ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ ΓΚΑΤΖΙΑΣ

Msc. Διοίκηση & Οικονομία της Υγείας