Μέχρι στιγμής δεν έγιναν γνωστοί οι λόγοι που προκάλεσαν την πατριαρχική πρωτοβουλία.
Ωστόσο τονίζεται ότι η πατριαρχική απόφαση ελήφθη μετά από απαίτηση του αρχιεπισκόπου Αμερικής Ελπιδοφόρου του οποίου αυστηρός επικριτής υπήρξε ο Ναθαναήλ στο πλαίσιο πρόσφατης συνεδρίας της συνόδου του Φαναρίου.
Στις δημοσιογραφικές προσπάθειες να εξηγηθεί το γεγονός σημειώνονται βεβιασμένα ασύνδετες κατ΄ ουσία αναφορές:
- στον επιδιωκόμενο διχασμό της Ελληνοαμερικανικής Κοινότητας, με την επισήμανση ότι ήδη ο Ελπιδοφόρος κατάφερε και δίχασε και τους Κύπριους απόδημους, με αποτέλεσμα να βραχυκυκλωθεί το κομμάτι της Ομογένειας που εργαζόταν για τα εθνικά θέματα,
- στο επεισόδιο που είχε σημειωθεί στα εγκαίνια του “Τουρκικού Κέντρου” απέναντι από τον Οργανισμό Ηνωμένων Εθνών όπου ο αρχιεπίσκοπος Ελπιδοφόρος αντάλλαξε φιλοφρονήσεις με τον τουρκοκύπριο Τατάρ και συνεχάρη με χειροφίλημα τον Ταγίπ Ερντογάν,
- στους δεσμούς του αρχιεπίσκοπου Ελπιδοφόρου με τον φιλότουρκο δήμαρχο της Νέας Υόρκης Έρικ Άνταμς ο οποίος επισκέφθηκε επανειλημμένα την Κωνσταντινούπολη και την Άγκυρα
- στη πρόσφατη διακίνηση μεγάλων χρηματικών ποσών που από την Αμερική, μέσω της Ιταλίας, κατέληξαν στην Τουρκία.
Παράλληλα, επιχειρώντας να κατανοήσει την επιρροή που ασκεί στον πατριάρχη Βαρθολομαίο ο αρχιεπίσκοπος Ελπιδοφόρος, ώστε να φθάνει ο τελευταίος στο σημείο να απαιτεί την αποπομπή μελών της πατριαρχικής συνόδου, ο Τύπος επικαλείται "σημαντικούς πλην ανώνυμους παράγοντες της Ομογένειας, που δηλώνουν πως γνωρίζουν με ακρίβεια" πως ο Οικουμενικός Πατριάρχης υπέκυψε στις πιέσεις του Αρχιεπισκόπου Αμερικής. “Γνωρίζω τον τρόπο”, τόνισε με νόημα ένας από τους παράγοντες, αφήνοντας έτσι υπονοούμενα για πολλές ερμηνείες...
Εκκλησιαστικοί εμπειρογνώμονες επισημαίνουν επίσης ότι θα υπάρξει πιθανότατα συνέχεια στο νέο πατριαρχικό σκηνικό αναφέροντας ότι - με βάση σχετικό κατάλογο που ο Ελπιδοφόρος έχει ήδη στείλει στο Φανάρι - θα εκδιωχθούν και άλλοι Μητροπολίτες που θεωρούνται ότι έχουν ευαισθησίες στα ελληνικά εθνικά θέματα της Κύπρου και της Ελλάδας.
Όσον αφορά τον μητροπολίτη Νέας Ιερσέης Απόστολο, ο οποίος ακολουθώντας τον Σικάγου Ναθαναήλ, εξαπέλυσε κι αυτός επίθεση κατά του Ελπιδοφόρου στην παραπάνω συνεδρία της συνόδου, πατριαρχικοί κύκλοι εξέφραζαν την ελπίδα ότι δεν θα χρειασθεί να αναλάβει το Φανάρι το πολιτικό κόστος και άλλης αποπομπής, καθώς θα έχει στο μεταξύ λάβει το μήνυμα... ο νέος "εύλαλος μητροπολίτης.
Πέρα από τις συγκεκριμένες λεπτομέρειες της αποπομπής μελών της πατριαρχικής συνόδου, εκκλησιαστικοί παρατηρητές επεσήμαιναν ξανά την χρησιμότητα εκπροσωπευτικής σύνθεσης και ομαλής λειτουργίας της συνόδου στην ορθόδοξη εκκλησία. Υπενθύμισαν σχετικά όσα προ ετών είχαν καταγράψει για το συνοδικό θεσμό τόσο ο αείμνηστος αρχιεπίσκοπος Αυστραλίας Στυλιανός όσο και ο πρώην Αμερικής Σπυρίδων (http://www.archbishopspyridon.gr/spyridon_2004/spws_asp-ptr-synod_23feb04.html και http://www.archbishopspyridon.gr/spyridon_2003/add_nkosm-stylianos2_06aug03.html ), ώστε να αποφεύγονται φαινόμενα αυθαιρεσίας και σατραπισμού.
Αλέξανδρος Ρεμούνδος
