Προς αναζήτηση λύσης του μυστηρίου: Σκέψεις γύρω απ' το θέμα Ελπιδοφόρου

 

Σε πρόσφατο σχόλιο, σχετικό με το μέλλον του Αρχιεπίσκοπου Αμερικής Ελπιδοφόρου, η ομογενειακή εφημερίδα "Εθνικός Κήρυξ" ("Ο Τραμπ, ο Ελπιδοφόρος και η κοινή γνώμη της Ελλάδας" - 24 Νοεμβρίου 2024) αναφέρει πως πλέον "έχει παγιωθεί η αντίληψη ότι (σ.σ. ο Ελπιδοφόρος) δεν μπορεί να παραμείνει στην Αμερική, αλλά ούτε και μπορεί να γίνει πατριάρχης".

Σύμφωνα με την παραπάνω εφημερίδα που επί δεκαετίες επιδιώκει να κατευθύνει τα εκκλησιαστικά πράγματα της Αμερικής "η γνώμη αυτή διαμορφώθηκε  κυρίως εξαιτίας της εντύπωσης ότι λόγω της άκρατης φιλοδοξίας του ο Ελπιδοφόρος έχει συνδεθεί στενά με τους Τούρκους για να μπορεί να υπηρετήσει, όπως υποχρεούται, τα εθνικά μας δίκαια".

Καταλήγει το ομογενειακό έντυπο με τον εξής γριφώδη σχολιασμό: "Αξίζει να σημειωθεί ότι  η αντίληψη αυτή απειλεί ευθέως την υποστήριξη του ελληνικού λαού προς το Πατριαρχείο και  θέτει επί τάπητος -πιθανόν για πρώτη φορά τόσο ανοιχτά- το θέμα του μέλλοντος του Πατριαρχείου και της επιρροής που οι τουρκικές Αρχές μπορούν να ασκούν λόγω της θέσης του στην Κωνσταντινούπολη και του τρόπου εκλογής του πατριάρχη".

Όπως εύκολα μπορεί να διαπιστώσει ο προσεχτικός αναγνώστης, αφετηρία για το παραπάνω σχόλιο δεν είναι κάποιο συγκεκριμένο γεγονός. Αντίθετα ο σχολιαστής παίρνει αφορμή από μια -πραγματική ή υποθετική- διαμόρφωση μιας "αντίληψης" που βασίζεται σε μια "γνώμη" που κι αυτή πάλι με τη σειρά της στηρίζεται σε μια "εντύπωση".  Έτσι, με έλλειψη χειροπιαστών επιχειρημάτων και την υπέρμετρη, αν όχι αποκλειστική, χρήση αφηρημένων εννοιών και όρων  (αντίληψη-γνώμη-εντύπωση),  αποφεύγει ο "Εθνικός Κήρυξ" να συγκεκριμενοποιήσει τις αντι-ελπιδοφορικές της θέσεις, αποφεύγοντας έτσι το ενδεχόμενο δικαστικών συνεπειών για ανυπόστατες κατηγορίες,  συκοφαντίες  και ... δυσφήμηση.

Ωστόσο ο "Εθνικός Κήρυξ" κατορθώνει με τις ανορθόδοξες και άκομψες δημοσιογραφικές του μεθόδους να ανασύρει στην επιφάνεια  το μήνυμα που εδώ και μήνες  ο ίδιος, σχεδόν μόνος, εκπέμπει προς κάθε κατεύθυνση: ο Ελπιδοφόρος είναι άνθρωπος των Τούρκων και σαν τέτοιος δεν κάνει ούτε για αρχιεπίσκοπος ούτε -όπως ο ίδιος ο Ελπιδοφόρος επιδιώκει- για πατριάρχης.

Κατόπιν, μπερδεύοντας σκόπιμα "ελληνικό λαό" και ελληνική κυβέρνηση στο θέμα "υποστήριξης" προς το Πατριαρχείο δε διστάζει να εκτοξεύσει -συγκεκαλυμμένα πάντα-  την απειλή ότι, αν δεν αντικατασταθεί ο Ελπιδοφόρος, θα υπάρξουν προβλήματα στο θέμα της οικονομικής υποστήριξης της ελληνικής κυβέρνησης προς το Πατριαρχείο.

Τα παραπάνω γίνονται ακόμη πιο εύληπτα λαμβάνοντας υπόψη δύο κυρίως στοιχεία :

1) ότι η ελληνική κυβέρνηση έχει  επίσημα διαμηνύσει στον Πατριάρχη, επανειλημμένα και με διάφορους τρόπους, την επιθυμία της να αντικατασταθεί ο Ελπιδοφόρος. Ο λόγος; Για τους περισσότερους ο ακριβής λόγος είναι άγνωστος. Συνήθως αναφέρεται σχετικά η άρνηση του Ελπιδοφόρου να συμμορφωθεί προς τις υποδείξεις των ελληνικών και ελληνοκυπριακών αρχών να μη παραστεί στα εγκαίνια του "Τουρκικού Σπιτιού" που είχαν γίνει πριν λίγα χρόνια στο Μανχάταν της Νέας Υόρκης με την παρουσία του Ερντογάν και του τουρκοκύπριου ηγέτη Τατάρ.

2) ότι ο "Εθνικός Κήρυξ" είναι μητσοτακικό δημοσιογραφικό όργανο (από τότε που αγοράσθηκε με ελληνική κρατική επιδότηση επί γέρου Μητσοτάκη μέχρι σήμερα που επιβιώνει πάλι με μητσοτακικές παρεμβάσεις για εξασφάλιση κρατικών επιδομάτων).

Υπό το φως των παραπάνω στοιχείων είναι φυσικό πολλοί να διερωτιένται αν το σχόλιο του "Εθνικού Κήρυκα" αποτελεί στη βάση του έμπνευση των ανθρώπων της εφημερίδας ή των κύκλων της σημερινής ελληνικής (μητσοτακικής) κυβέρνησης; Πάντως παρατηρητές συμπίπτουν στην υπόθεση ότι γράφθηκε μάλλον για να δοθεί στον πατριάρχη Βαρθολομαίο, προστάτη σθεναρό του Ελπιδοφόρου,  το ξεκάθαρο μήνυμα ότι θα υπάρξουν σοβαρές οικονομικές συνέπειες για το πατριαρχείο αν δε λυθεί το θέμα σύμφωνα με τις επιθυμίες της ελληνικής κυβέρνησης.

Ο Ελπιδοφόρος

Αν και η συμμετοχή του Ελπιδοφόρου στα παραπάνω εγκαίνια δεν είχε γίνει χωρίς την άδεια της προϊσταμένης του αρχής, τα ελληνικά και ομογενειακά ΜΜΕ καταλόγισαν όλη τη σχετική ευθύνη στον Ελπιδοφόρο, αγνοώντας, σκόπιμα μάλλον, την επίσημη τότε δήλωση της αρχιεπισκοπής Αμερικής σύμφωνα με την οποία ο αρχιεπίσκοπος είχε για το θέμα συνεχή "επικοινωνία" με το Πατριαρχείο.

Βέβαια ο Ελπιδοφόρος  δε μπορούσε παρά να γίνει εύκολος στόχος καθώς προέρχεται από οικογένεια κατά το ήμισυ μόνο ελληνική, που υπηρέτησε επιπλέον ως αξιωματικός στον τουρκικό στρατό. Άλλο αρνητικό ερέθισμα για την ελληνική δημοσιογραφία αποτέλεσε και η συνήθεια του Ελπιδοφόρου α) να περνά μέρες αναψυχής στα ξενοδοχεία της Αττάλειας όπου παραθερίζει συγχρόνως και ο Ερντογάν με την οικογένειά του, και β) να επισκέπτεται τον Ερντογάν στα ταξίδιά του στην Αμερική καλωσορίζοντας τον πάντα με υπόκλιση και χειροφίλημα. Γι' αυτούς κυρίως τους λόγους κρίνεται από τον Τύπο επιεικώς ως αρχιεπίσκοπος με μειωμένη ευαισθησία για τα εθνικά θέματα.

Η αυστηρή αυτή κρίση δεν φαίνεται αδικαιολόγητη  αν ληφθεί υπόψη η σχεδόν ολοκληρωτική αποχή του αρχιεπίσκοπου Αμερικής από την υποστήριξη των εθνικών μας θεμάτων στις αρχές της ποιμαντορίας του και αργότερα, υπό την πίεση των πραγμάτων, η χλιαρή και μόνο στάση του.  Εδώ θα μπορούσε να προστεθεί και η -εσκεμμένη για πολλούς- στασιμότητα που σημειώνει η προώθηση της Ελληνικής Παιδείας στις ΗΠΑ, καθώς και η πλήρης αμερικανοποίηση της Ελληνικής Θεολογικής Σχολής της Βοστόνης.

Δεν βελτίωσαν βέβαια την εικόνα του Ελπιδοφόρου και άλλες  βιαστικές ενέργειες του προκειμένου να προσεταιρισθεί ορθόδοξους προτεσταντίζοντες θεολογικούς κύκλους στο θέμα της κοινωνίας (χρήση "του κουταλάκι") στην αρχή της επιδημίας Covid, όπως γενικότερα και τις ομογενειακές εστίες των ΛΟΑΤΚΙ+  και άλλες παρεμφερείς ομάδες.

Ο Βαρθολομαίος

Ο πατριάρχης Βαρθολομαίος, ο οποίος, είτε απρόσκλητος είτε καμιά φορά και κατόπιν προσκλήσεως, έδειχνε πάντα πρόθυμος να παρέμβει, άμεσα ή έμμεσα, στα εκκλησιαστικά πράγματα της Αμερικής επί Ιακώβου, Σπυρίδωνα, Δημητρίου, τώρα απροσδόκητα εμφανίζεται να διστάζει να αναλάβει πρωτοβουλία, αν και το γραφείο του κατακλύζουν διαρκώς καταγγελίες κατά του Ελπιδοφόρου από την Αμερική και άλλες χώρες. Οι καταγγελίες κατά κανόνα "μπλοκάρονται" από τον κ. Βαρθολομαίο και δεν φθάνουν μέχρι την θύρα της πατριαρχικής συνόδου.

Αλλά και στην περίπτωση που ορισμένα μέλη της συνόδου (όπως ο Σάρδεων Ευάγγελος, ο Σικάγου Ναθαναήλ, ο Νέας Ιερσέης Απόστολος) καταγγείλουν επίσημα τον Ελπιδοφόρο για πληθώρα σοβαρών θεμάτων, οι καταγγελίες τους, με πατριαρχική εντολή,  "θάβονται" και οι καταγγέλλοντες βρίσκονται αίφνης στη δεινή θέση ν' αντιμετωπίσουν το ενδεχόμενο της αποπομπής τους απ' τη σύνοδο, όπως συνέβη πρόσφατα στην περίπτωση του Σικάγου Ναθαναήλ.

Ακόμη και ο φάδερ Άλεξ Καρλούτσος, πρωτοκλασάτος κληρικός της αρχιεπισκοπής Αμερικής, στενότατος φίλος και κύριος οικονομικός συνεργάτης του κ. Βαρθολομαίου επί δεκαετίες, ο οποίος ως μόνιμος πατριαρχικός λεγάτος έλυνε κι έδενε στις ΗΠΑ, παραμερίσθηκε σχεδόν ολότελα από τον κ. Βαρθολομαίο για χάρη του Ελπιδοφόρου.

Παράλληλα, οι επανειλημμένες προσπάθειες της ελληνικής κυβέρνησης να εξηγήσει στον κ. Βαρθολομαίο τους λόγους για τους οποίους "δεν συμφέρει στην Ελλάδα η παραμονή του Ελπιδοφόρου στην Αμερική",  έπεσαν η μία μετά την άλλη στο κενό. Οι ειδικές διπλωματικές αποστολές, ακόμη και  οι προσωπικές συναντήσεις πατριάρχη Βαρθολομαίου-πρωθυπουργού Μητσοτάκη δεν μπόρεσαν να μεταπείσουν τον πατριάρχη.

Το διαρκές και μόνιμο ερώτημα που, όπως είναι φυσικό, θέτουν πάντες, μητροπολίτες και άλλοι κληρικοί, γνωστοί θεολόγοι και δημοσιογράφοι, σχολιαστές και αναλυτές, αλλά και όχι λίγα κυβερνητικά στελέχη της Ελλάδας είναι:  ποιός μπορεί νάναι ο παράγοντας εκείνος που ωθεί τον αδιάλλακτο πατριάρχη να αθετεί μακρόχρονες φιλίες και συνεργασίες, να ανατρέπει την καθιερωμένη εκκλησιαστική πράξη αδιαφορώντας για συνοδικές γνώμες και παρεμβάσεις, να αγνοεί επίμονα και δίκαια αιτήματα της ελληνικής κυβέρνησης; Ποιά δύναμη μπορεί νά έχει μεσολαβήσει για να αφεθεί ανέγγιχτος και παραμείνει στο απυρόβλητο ο Ελπιδοφόρος; Ποιά οργανωμένη εξουσία είναι σε θέση να επιβληθεί στον κ. Βαρθολομαίο; Οπωσδήποτε πρόκειται για ισχυρότατο παράγοντα, μάλλον  εξω-εκκλησιαστικό, που δεν είναι ασφαλώς η Κυπριακή κυβέρνηση ή ακόμη λιγότερο η αμερικανική η οποία έχει άλλα σοβαρότερα προβλήματα και σκοτούρες.

Ποιός απομένει;

Ποιός που να μπορεί να επιβληθεί στον κ. Βαρθολομαίο;

Ποιός που να μπορεί και να θέλει να προωθήσει τον Ελπιδοφόρο; 

Αλέξανδρος Ρεμούνδος