ΑΒΕΒΑΙΗ Η ΠΟΡΕΙΑ ΤΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ ΑΜΕΡΙΚΗΣ

 

Έληξαν προχθές στη Νέα Υόρκη οι πανηγυρικές εκδηλώσεις που είχαν οργανωθεί για τον εορτασμό της εκατονταετηρίδας της Αρχιεπισκοπής Αμερικής. Οι δυο βασικοί άξονες  των εορτασμών ήταν 1) τα εγκαίνια του ναού του Αγίου Νικολάου στο Σημείο Μηδέν του Μανχάταν και  2) η 46η Κληρικολαϊκή Συνέλευση της αρχιεπισκοπής.

Τις εκδηλώσεις τίμησαν με την παρουσία τους τριμελής πατριαρχική αντιπροσωπεία με επικεφαλής τον μητροπολίτη Χαλκηδόνος Εμμανουήλ, και οι πρώην αρχιεπίσκοποι Αμερικής Σπυρίδων και Δημήτριος, ενώ η εκπροσώπευση των αμερικανικών και ελληνικών πολιτικών αρχών υπήρξε αισθητά υποβαθμισμένη.

Ναός Αγίου Νικολάου

Για το  Ναό του  Αγίου Νικολάου όλες οι επίσημες ανακοινώσεις της αρχιεπισκοπής και τα σχετικά δημοσιεύματα είχαν εξαιρετικά πανηγυρικό και εγκωμιαστικό χαρακτήρα. Ο νέος ναός χαρακτηρίσθηκε "κόσμημα της παγκόσμιας Ελληνορθοδοξίας", "σύμβολο παγκοσμιότητας της Ορθοδοξίας", το "μεγαλύτερο μνημείο μετά τον Παρθενώνα".

 Από την όλη σχετική φιλολογία και παραφιλολογία έλειψε τελείως η αναφορά στα προβλήματα που αντιμετώπισε και αντιμετωπίζει μέχρι σήμερα η ανέγερση και ολοκλήρωση του ναού. Άλλωστε ο υπεύθυνος για τα οικονομικά της ανέγερσης, πρωτοπρεβύτερος Άλεξ Καρλούτσος είχε προ διετίας δηλώσει «ακόμα και ο Περικλής είχε τους επικριτές του όταν έχτιζε τον Παρθενώνα»…. (!!!).

 Έτσι παρακάμφθηκε αριστοτεχνικά το μείζον θέμα του οικονομικού προϋπολογισμού ανέγερσης του ναού, ο οποίος από 20 εκατ. δολ. αρχικά έχει εκτοξευθεί πέραν των 100 εκατομ. δολ. Επίσης καμιά αναφορά δεν έγινε στον ανεξήγητο εξανεμισμό τουλάχιστο 50-60 εκατομ. δολ. για τα οποία τόσο η αρχιεπισκοπή όσο και ο Καρλούτσος αρνούνται  να δώσουν κάποιο στοιχειώδη απολογισμό ή έστω εξήγηση. Αποσιωπήθηκε ολότελα και το θέμα της προσωπικής προμήθειας της τάξης 5-15% που εισέπραττε από κάθε σχετική δωρεά ο ερανοσυλλέκτης Καρλούτσος, αν και ιερωμένος.

Παρά τις πανηγυρικές μεγαλοστομίες, παραμένει βαθιά ριζωμένη στις μάζες των ελληνορθόδοξων πιστών της Αμερικής η πεποίθηση ότι στο Σημείο Μηδέν μεσολάβησαν τεράστια οικονομικά σκάνδαλα και απεγνωσμένες προσπάθειες συγκάλυψης τους οι οποίες, τελικά, έπληξαν σοβαρά το κύρος της Αρχιεπισκοπής και κατ' επέκταση του Πατριαρχείου, καθότι ο Καρλούτσος είναι από χρόνια ο "προσωπικός αντιπρόσωπος" του Πατριάρχη Βαρθολομαίου στην Αμερική, αλλά συγχρόνως και ο κυριότερος "χρηματοσυλλέκτης" του.

46η Κληρικολαϊκή Συνέλευση

Όσο για την Κληρικολαϊκή συνέλευση της αρχιεπισκοπής, η διεξαγωγή των εργασιών της υπήρξε απροσδόκητα ομαλή.

Στα πλαίσια της Κληρικολαϊκής και λόγω της εκατονταερίδας που γιορταζόταν, έγιναν με πρωτοβουλία του αρχιεπίσκοπου, δεκάδες βραβεύσεις (πρώην αρχιεπισκόπων Αμερικής , Σπυρίδωνος και Δημητρίου, πολλών ιερέων και αρκετών λαϊκών). Τελέσθηκαν επίσης διάφορες χειροθεσίες ιερέων σε "πρωτοπρεσβύτερους του Οικουμενικού Θρόνου", "αρχιμανδρίτες του Οικουμενικού Θρόνου" και άλλα παρόμοια.

Ο υπόλοιπος λίγος χρόνος αφιερώθηκε στη συζήτηση των θεμάτων της Αρχιεπισκοπής.

Ενώ ανεμένονταν θερμές συζητήσεις  γύρω από το θέμα του καταστατικού, δεν σημειώθηκαν αψιμαχίες και έκτροπα.

 Η κληρικολαϊκή ασχολήθηκε επίσης για λίγο και με τον προϋπολογισμό της αρχιεπισκοπής, που κατα την καθιερωμένη παράδοση των τελευταίων δεκαετιών αποτελεί το κύριο έργο κάθε κληρικολαϊκής. Έτσι ο οικονομικός προϋπολογισμός της αρχιεπισκοπής  για το έτος 2023 ανέρχεται στα $25.370.00  και για το έτος 2024 στα $25.779.000.

Πρέπει να σημειωθεί ότι  για τα  παραπάνω θέματα, όπως και για άλλα δευτερεύουσας σημασίας, δεν υπήρξε ουσιαστικός διάλογος καθώς ο περισσότερος χρόνος ήταν αφιερωμένος στις ομιλίες του Αρχιεπίσκοπου.

Γενικά, η Κληρικολαϊκή αυτή συνέλευση θα περάσει στην ιστορία για τις θριαμβικο-πανηγυρικές της εκδηλώσεις παρά για κάποιο ουσιαστικό επίτευγμα που να προωθεί το έργο της Αρχιεπισκοπής. Το μόνο θετικό αποτέλεσμα, σύμφωνα με όχι λίγους παρατηρητές, ήταν η αποφυγή συγκρούσεων και η ανώδυνη διέλευση του κ. Ελπιδοφόρου από τις συμπληγάδες της Κληρικολαϊκής.

Η ασταθής θέση του αρχιεπίσκοπου

Το σοβαρότερο πρόβλημα που απασχολεί το Φανάρι τη στιγμή αυτή , όσον αφορά την Αμερική, είναι η αντιπαράθεση αρχιεπισκόπου Ελπιδοφόρου και  του "αντι-αρχιεπίσκοπου" Καρλούτσου.

Η αντιπαράθεση οφείλεται στη διαχρονική προσπάθεια του Καρλούτσου, με προφανή κάλυψη του κ. Βαρθολομαίου, να περιορίσει τον εκάστοτε αρχιεπίσκοπο στα λειτουργικά του καθήκοντα με στόχο ν' αφεθεί η διοίκηση και προπαντός η ανεξέλεγκτη οικονομική διαχείριση της αρχιεπισκοπής στα χέρια του.

Έτσι η  μετωπική σύγκρουσή μεταξύ αρχιεπίσκπου και αντι-αρχιεπίσκοπου θεωρείται  από όλους απόλυτα "φυσιολογική"  και δεν αποτελεί πια μυστικό για κανένα. Είναι γνωστή και στο  Φανάρι, στους μητροπολίτες και επισκόπους της Αμερικής,  στους δημοσιογράφους και εκκλησιαστικούς παρατηρητές αλλά και στο ευρύτερο σώμα των ελληνορθόδοξων πιστών της Αμερικής.

Με δεδομένη την εξάρτηση του κ. Βαρθολομαίου από τον "μυστηριώδη" ιερωμένο Καρλούτσο, έχουν  γίνει επανειλημμένες  κλειστές συσκέψεις στο Φανάρι για αντιμετώπιση του προβλήματος. Η λύση φαίνεται να αναζητείται ακόμη σε παληά μοντέλα: "πονάει κεφάλι, κόψει κεφάλι". Ωστόσο, λόγω του πολιτικού κόστους που θα κληθεί πάλι να καταβάλει, ο κ. Βαρθολομαίος  φαίνεται ακόμη διστακτικός ως προς τον καταλληλότερο τρόπο απομάκρυνσης του αρχιεπίσκοπου Ελπιδοφόρου. Θα πρέπει να επινοηθεί νέο πιστευτό σενάριο, διαφορετικό από κείνα που χρησιμοποιήθηκαν για το ξίλωμα των αρχιεπίσκοπων Ιάκωβου, Σπυρίδωνα και Δημητρίου, ένα σενάριο που να συσκοτίζει τα πράγματα και αποκρύπτει τους πραγματικούς λόγους της νέας πατριαρχικής πρωτοβουλίας.

Άσχετο με τα παραπάνω δεν φαίνεται να είναι ένα πρόσφατο ολιγοήμερο ταξίδι που ο κ. Βαρθολομαίος, με συνοδό τον Καρλούτσο, πραγματοποίησε στην Αγγλία όπου έγινε συνάντηση στρατηγικής σημασίας με τον Αρχιεπίσκοπο Θυατείρων Νικήτα. Το ταξίδι κρατήθηκε μυστικό και η σχετική ανακοίνωση του Πατριαρχείου μιλούσε αόριστα για ολιγοήμερη απουσία του Πατριάρχη από την Κωνσταντινούπολη, για ανάπαυση. Να σημειωθεί τέλος ότι ο κ. Νικήτας από καιρό αναφέρεται ως ο πιθανότερος διάδοχος του Ελπιδοφόρου εκμέρους κύκλων του Φαναρίου, οι οποίοι φροντίζουν να διοχετεύουν τη νέα εξέλιξη και στον Τύπο.

Βέβαια, μόνο να υποθέσει μπορεί κανείς ποιο υπήρξε το συγκεκριμένο αντικείμενο της συζήτησης Βαρθολομαίου-Καρλούτσου-Νικήτα. Γεγονός πάντως είναι ότι μετά την συνάντηση αυτή αλλάζει άρδην το σκηνικό στην αρχιεπισκοπή της Αμερικής. Στα εγκαίνια του Αγίου Νικολάου και στην Κληρικολαϊκή, δύσκολα θα βρει κανείς επίσημο λόγο του Ελπιδοφόρου που να μην εξυμνεί, με "ενοχλητική αμετροέπεια" μάλιστα,  τις αρετές και τα επιτεύγματα του Καρλούτσου. Επίσης, στα εγκαίνια του παραπάνω ναού, προσκλήθηκε ο προβληματικός ιερέας να τελέσει ορισμένες αρχιερατικές πράξεις (υπογραφή αντιμήνσεων και χρίση ναού). Οι σχολιαστές δυσκολεύονται να ερμηνεύσουν την κολακευτική συμπεριφορά του κ. Ελπιδοφόρου προς τον διαχρονικό ταραξία ιερωμένο και αναρωτιένται αν πρόκειται για σηματοδότηση νέας περιόδου σχέσεων μεταξύ των δυο, ή αν πρέπει να ερμηνευθεί σαν προσπάθεια να εξευμενίσει τον πατριάρχη ή απλώς σαν απόπειρα εξαγοράς χρόνου. Πάντως είναι αναμφισβήτητη η ξαφνική αλλαγή στάσης του Αρχιεπίσκοπου απέναντι στον Καρλούτσο, που σημαίνει  μάλλον αναγκαστική υποχώρηση εκμέρους του αρχιεπίσκοπου λόγω της σοβαρότατης απειλής από Αγγλία μεριά. Ως αντάλλαγμα για την υποχώρηση του ο κ. Ελπιδοφόρος φαίνεται να εξασφάλισε την υποστήριξη του πατριάρχη για την ομαλή διεξαγωγή της Κληρικολαϊκής.

Καλά πληροφορημένοι παρατηρητές μιλούν για τον ρόλο που έπαιξε σχετικά ο αρχηγός της Πατριαρχικής Αντιπροσωπείας, μητροπολίτης Χαλκηδόνος Εμμανουήλ, ο οποίος μετέφερε την "επιθυμία" του Πατριάρχη στους μητροπολίτες της Αμερικής (ιδίως πρός τους μητροπολίτες Βοστώνης και Σικάγου) "να μην διαταραχθεί η ενότητα" στην Κληρικολαϊκή Συνέλευση από τη συζήτηση σχετικά με την αναθεώρηση του Καταστατικού της Αρχιεπισκοπής Αμερικής.

Ο Ελπιδοφόρος υποχώρησε. Είναι ολοφάνερο ότι έκανε πίσω τουλάχιστο για την περίοδο των παραπάνω εορτασμών. Η ερώτηση τώρα είναι αν υποχώρησε και σ' άλλα θέματα σχετικά με τον Καρλούτσο. Διότι δεν πρέπει να ξεχνά ότι απ' τον Καρλούτσο εξαρτάται η παραμονή του στη Αμερική. Είτε το θέλει είτε όχι.....

Αλέξανδρος Ρεμούνδος