"Κρίση" και κρίση

 

Ακούγεται επίμονα ότι ταρακουνιέται συθέμελα πάλι η Αρχιεπισκοπή Αμερικής. Επιμένουν οι εργολαβικά δημοσιογραφούντες να μας πείσουν ότι η νέα κρίση είναι φανερή και δια γυμνού ακόμη οφθαλμού. Εφημερίδες γράφουν χωρίς παύση. Τηλεοράσεις μεταδίδουν και αναμεταδίδουν σχετικές ειδήσεις. Το διαδίκτυο κράζει και βοά.

Τι συμβαίνει πάλι και η ταλαίπωρη Αρχιεπισκοπή Αμερικής δεν μπορεί να βρει την ησυχία της; Μια κατάσταση γενικής αναστάτωσης που διαρκεί εδώ και τριάντα χρόνια, από τότε που εκλέχτηκε ο Βαρθολομαίος στον πατριαρχικό θρόνο της Κωνσταντινούπολης.

Όλες οι επαρχίες του Πατριαρχείου, ως ζωντανοί οργανισμοί,  αντιμετωπίζουν προβλήματα σε καθημερινή βάση. Ποτέ όμως τα καθημερινά τους προβλήματα δεν εξελίσσονται σε "κρίσεις", διαρκείς και επανωτές, όπως στις ΗΠΑ. Τι το ιδιαίτερο συμβαίνει επιτέλους στην πέρα του ωκεανού επαρχία του Θρόνου ;

Ιστορική αναδρομή

Η εκλογή του Βαρθολομαίου στον πατριαρχικό θρόνο οδήγησε μοιραία στη ματαίωση των φιλόδοξων σχεδίων του Αρχιεπισκόπου Αμερικής Ιάκωβου να εκλεγεί πατριάρχης. Στη συνέχεια επέφερε και τη βίαιη ακύρωση μακροχρόνιων ονείρων που εναλλακτικά  έτρεφε ο Ιάκωβος, προκειμένου να ανεξαρτητοποιηθεί απ' το Πατριαρχείο δημιουργώντας αυτοκέφαλη Εκκλησία στην Αμερική. Μετά την ανταρσία του Ιάκωβου θα περίμενε κανείς οι σχέσεις Φαναρίου-Αρχιεπισκοπής Αμερικής να επανέρχονταν σε κατάσταση κανονικής ομαλότητας.

Δεν συνέβη όμως αυτό. Διάφορες ενέργειες του Βαρθολομαίου προμήνυαν ανώμαλη εξέλιξη των εκκλησιαστικών πραγμάτων της Αμερικής, αναστάτωση και αναταραχή .

 Ήδη κατά τα τελευταία έτη της ποιμαντορίας Ιάκωβου, ο Βαρθολομαίος είχε προσπαθήσει να ιδρύσει  γραφείο πατριαρχικής αντιπροσωπείας στην Ουάσιγκτον, ανεξάρτητο απ' την Αρχιεπισκοπή, με επικεφαλής ένα άγνωστο μέχρι τότε ιερωμένο, τον πρωτοπρεσβύτερο Άλεξ Καρλούτσο. Η πατριαρχική πρωτοβουλία έπεσε στο κενό λόγω σφοδρής αντίδρασης εκ μέρους ιακωβικών κύκλων.

Αλλ' αν απέτυχε ο Βαρθολομαίος να πήξει επίσημη αντιπροσωπεία παραβιάζοντας τα κανονικά όρια της Αρχιεπισκοπής Αμερικής, κατώρθωσε --χωρίς συνοδική εξουσιοδότηση-- να εισπηδήσει στη Αρχιεπισκοπή Αμερικής και --χωρίς την σύμφωνη γνώμη του κυρίαρχου ιεράρχη (αρχιεπίσκοπου) να επιβάλει εκεί τον Καρλούτσο ως "πατριαρχικό εκπρόσωπο" (patriarchal delegate), ένα είδος παπικού λεγάτου με ασαφή αποστολή και αόριστα καθήκοντα.  Η αναμενόμενη εξέλιξη, η μόνη δυνατή,  είναι σε όλους γνωστή.

Ο Καρλούτσος έκτοτε προσπάθησε, μονομαχώντας με κάθε ένα απὀ τους αρχιεπίσκοπους (τέσσερις μέχρι σήμερα), να τους περιορίσει στα λειτουγρικά τους καθήκοντα προκειμένου να τους αντικαταστήσει ο ίδιος στη διοίκηση και οικονομική διαχείριση της Αρχιεπισκοπής. Αυτό γίνεται κι επαναλαμβάνεται εδώ και τριάντα χρόνια. Σήμερα ο Καρλούτσος ελέγχει και διευθύνει ανεξέλεγκτα --χωρίς εποπτεία εκμέρους του Αρχιεπισκόπου, λογοδοτώντας μόνο κι αποκλειστικά στον κ. Βαρθολομαίο-- τα μεγάλα αρχιεπισκοπικά ταμεία με δεκάδες εκατομύρια δολ.(Αρχόντων, Ηγεσίας των 100, Ορθοδοξίας και Ελληνισμού, Ταμείο Βαρθολομαίου για την ενίσχυση του Πατριαρχείου, Ταμείο Αγίου Νικολάου κτλ).

Εκκλησιαστικοί σχολιαστές παρατηρούν, ότι θα μπορούσαν να είχαν αποφευχθεί τα αντικανονικά αυτά φαινόμενα αν στο Φανάρι υπήρχε και λειτουργούσε "κανονική, και όχι εικονική σύνοδος" που ως προς τη σύνθεσή της ανασυγκροτείται ανά εξάμηνο μέσα από ανεξέλεγκτες "αλχημείες", με αποτέλεσμα οι συνοδικοί μητροπολίτες, της αρεσκείας του πατριάρχη,  να εμφανίζονται χωρίς γενική ή ειδική γνώση της εκκλησιαστικής πραγματικότητας της Αμερικής. Αλλά και αν ακόμη γνώριζαν τα θέματα και είχαν άλλη γνώμη, διαφορετική από εκείνη του πατριάρχη, δεν θα τολμούσαν καν να την εκφράσουν μη τυχόν βρεθούν πάραυτα εκτός συνόδου, όπως πρόσφατα ο Αδριανουπόλεως....

Σύμφωνα πάντα με τους εκκλησιαστικούς εμπειρογνώμονες, ούτε τα βασικά τους συνοδικά καθήκοντα είναι εις θέση να εκπληρώσουν οι σημερινοί συνοδικοί μητροπολίτες  προκειμένου να αναχαιτισθούν πατριαρχικές εισπηδήσεις και να γίνουν σεβαστοί οι κανονικοί θεσμοί μιας ορθόδοξης επισκοπής, μητρόπολης ή αρχιεπισκοπής που εξ ορισμού είναι  αυτοτελής ως πρός την εσωτερική της διοίκηση. Σήμερα --παρατηρούν-- δεν βλέπουμε  σύνοδο λειτουργική στο Φανάρι, ούτε "σκιά συνόδου", αλλά κυριολεκτικά μόνο "καρικατούρα συνόδου",  καθότι οι συνοδικοί μητροπολίτες αγνοούν προφανώς ή παραθεωρούν τον ουσιαστικό λόγο ύπαρξης και λειτουργίας μιας συνόδου, που είναι όχι μόνο να στηρίζουν τον πρόεδρο της (πατριάρχη) όταν επιβάλλεται, αλλά και όταν χρειάζεται να υψώνονται σαν  προμαχώνας στην απολυταρχία του ενός που συχνά οδηγεί στην ασυδοσία και το σατραπισμό.

Το σημερινό τοπίο

Σ' αντίθεση με τα ΜΜΕ Ελλάδας και Νέας Υόρκης,  έμπειροι παρατηρητές των εκκλησιαστικών πραγμάτων της Αμερικής ξεκαθαρίζουν ευθύς εξ αρχής ότι "κρίση" στην Εκκλησία δεν υπάρχει, καθώς επικρατεί ηρεμία στο χώρο της ομογένειας. Επιμένουν ότι κρίση, πραγματική κρίση, υπάρχει μόνο στις σχέσεις Αρχιεπίσκοπου Ελπιδοφόρου και πρωτοπρεσβύτερου Άλεξ Καρλούτσου.

Ο αρχιεπίσκοπος Ελπιδοφόρος τόλμησε να σφίξει τα λουριά του Καρλούτσου, στην προσπάθειά του να ελέγξει τα οικονομικά της Αρχιεπισκοπής.  Σημειώνεται ότι η απόπειρα του Ελπιδοφόρου να "συμμαζέψει" τον Καρλούτσο έχει προκαλέσει ανεπανόρθωτο ρήγμα στις σχέσεις του με το κ. Βαρθολομαίο, ο οποίος, για λόγους  γνωστούς σε λίγους και άγνωστους σε πολλούς,  προσφέρει διαχρονική προστασία και κάλυψη στον Καρλούτσο.

Αποτέλεσμα της μετωπικής αυτής σύγκρουσης είναι ο Ελπιδοφόρος να βρίσκεται σήμερα στο στόχαστρο της δυάδας Βαρθολομαίου και Καρλούτσου, η οποία, συνεπής με την τριαντάχρονη ιστορία της, αναζητεί από καιρό κάποιο  πρόσχημα για τη δημιουργία  "κρίσης" που να δικαιολογεί την αντικατάσταση του Ελπιδοφόρου. Έτσι εξηγείται η μεγάλη κινητοποίηση των ΜΜΕ εναντίο του Ελπιδοφόρου με πρόφαση κάποια βάπτιση που άκριτα αποφάσισε να τελέσει ο τελευταίος  στη Γλυφάδα.  Στην προσπάθειά του αυτή ο κ. Βαρθολομαίος δεν δίστασε να χρησιμοποιήσει τον αρχιεπίσκοπο Αθηνών Ιερώνυμο και άλλους αρχιερείς της Ελλάδας ώστε να μεγιστοποιηθεί το θέμα και αναβαθμιστεί τεχνηέντως σε μείζον θέμα της Ορθοδοξίας.

Αν και ο Ελπιδοφόρος επικρίνεται συχνά  για αρκετές του αποφάσεις και πρωτοβουλίες (την εκπαραθύρωση και του τελευταίου έλληνα καθηγητή από τη Θεολογική Σχολή της Βοστόνης,  την  παρουσία του στα εγκαίνια του "Τουρκικού Σπιτιού", τις πρόσφατες δηλώσεις του για τις εκτρώσεις  και τα τελευταία περίεργα βαπτίσια της Γλυφάδας), παρά ταύτα πολλοί ομογενείς επικροτούν την προσπάθειά του να μην  αφήσει τον υφιστάμενό του Καρλούτσο ανεξέλεγκτο και αχαλίνωτο, έστω κι αν ο ταραχοποιός αυτός σχετίζεται, όπως σχετίζεται, με τον κ. Βαρθολομαίο.

Επίσης, πολλοί ομογενείς δηλώνουν αδυναμία να κατανοήσουν το λόγο για τον οποίο έπρεπε να συγκληθούν "κοτζάμ σύνοδοι δύο 'σοβαρών' Εκκλησιών"  για να κρίνουν κάποιο βαπτίσι παιδιών ομοφυλοφιλικού ζεύγους που έγινε στη Γλυφάδα. Θεωρώντας την σκηνοθέτηση της όλης υπόθεσης  αρκετά "αστεία", οι ίδιοι δεν αποκρύπτουν την υποψία τους  ότι το καινούργιο σενάριο αποβλέπει μάλλον στην εκπαραθύρωση του Ελπιδοφόρου προς χάριν του Καρλούτσου, όπως ακριβώς έγινε και στις περιπτώσεις των προηγουμένων τριών αρχιεπισκόπων Αμερικής (Ιάκωβου, Σπυρίδωνα και Δημήτριου).

Το σκοτεινό αύριο

Απλοί πιστοί και αγανακτισμένοι κληρικοί αναρωτιούνται ποιός επιτέλους θα σκεφθεί για το μέλλον της Εκκλησίας της Αμερικής, αφού το Φανάρι συνεχίζει, μετά τριάντα ολόκληρα χρόνια, να εμπλέκεται σε επανωτές βυζαντινές μηχανορραφίες αδιαφορώντας ουσιαστικά για τη διατήρηση του Ελληνισμού και την ορθόδοξη πνευματική ανάπτυξη της ομογένειας. Οι ίδιοι κύκλοι τονίζουν με έμφαση τη μεγάλη ζημιά που οι φαναριώτικες δολοπλοκίες προξενούν στο σώμα της Εκκλησίας της Αμερικής, αλλά και  στην ίδια την κατά τα άλλα ένδοξη ιστορία του Πατριαρχείου και το κύρος της Αρχιεπισκοπής Αμερικής.

Βέβαιο είναι ότι η ομογένεια έχει χάσει αμετάκλητα την εμπιστοσύνη της στο Πατριαρχείο, όπως το κατάντησαν τα γεγονότα των τελευταίων τριάντα ετών. Οι ομογενείς βλέπουν να "τρώγονται" ο ένας μετά τον άλλο όλοι οι αρχιεπίσκοποἰ του (Ιἀκωβος, Σπυρίδων, Δημήτριος και τώρα ο τέταρτος, ο Ελπιδοφόρος).  Επί Ιακώβου η εμπιστοσύνη στο Φανάρι είχε κλονισθεί σχεδόν ολοκληρωτκά και μια μεγάλη αμερικανοποιημένη μερίδα της ομογένειας ζητούσε να ανακηρυχθεί σε αυτοκέφαλη η Αρχιεπισκοπή. Ο Σπυρίδων στη συνέχεια κατέβαλε υπεράνθρωπες προσπάθειες να πείσει την ομογένεια των μεγάλων αστικών κέντρων ότι  η εξάρτηση απ' το Πατριαρχείο αποτελούσε αναγκαιότητα επιβίωσης και χάρη στην ευρεία αποδοχή και δημοτικότητά του κατόρθωσε να αποκαταστήσει κάπως το κύρος του Πατριαρχείου στην Αμερική. Ωστόσο, με την εκπαραθύρωση του εκ μέρους του Φαναρίου,  η ελληνοαμερικανική κοινότητα αντιλήφθηκε αμέσως  ότι αντίκειμενο πατριαρχικής μέριμνας δεν ήταν ο λαός του Θεού, η ομογένεια,  αλλά συγκεκριμένοι "φίλοι του πατριάρχη". Επί Δημητρίου, μέλους της "Ζωής" εξ ορισμού αντιπατριαρχικού, συνεχίσθηκε η έντεχνη καταρράκωση του κύρους του Πατριαρχείου για να συμπληρωθεί με το μεγαλύτερο οικονομικό σκάνδαλο στην ιστορία της Εκκλησίας Αμερικής, τον ανεξήγητο εξανεμισμό πολλών δεκάδων εκατομυρίων δολ. από το ταμείο ανέγερσης του Αγίου Νικολαόυ, για τον οποίο φέρεται υπεύθυνος ο "πατριαρχικός εκπρόσωπος" Καρλούτσος, ως ο κυριότερος ερανοσυλλέτκης για την ανοικοδόμηση του ναού.

Έτσι, βρισκόμαστε σήμερα --υπογραμμίζεται χωρίς δισταγμό από παλαίμαχους κληρικούς-- στη θλιβερό σημείο όχι μόνο μεγάλη μερίδα της ομογένειας αλλά και φανατικοί άλλοτε οπαδοί του Πατριαρχείου να βλέπουν, ως λύση μοναδική για την επιβίωση της ελληνικής Ορθοδοξίας στην Αμερική, την απεξάρτησή της Αρχιεπισκοπής  από το "αδηφάγο" Πατριαρχείο και την αναβάθμιση της σε αυτοκέφαλη.

Δεν χωρεί αμφιβολία ότι η συνέχιση ή μη, εκμέρους των υπευθύνων του Φαναρίου, της απαρχαιομένης πάγιας τακτικής των μηχανορραφιών και εκκλησιαστικών πραξικοπημάτων με συνοδεία κατά κανόνα οικονομικών σκανδάλων θα παίξει αποφασιστικό ρόλο για τη μελλοντική εκκλησιαστική πορεία της ομογένειας.  Όσοι υποστηρίζουν ακόμη την ανάγκη εξάρτησης από το Πατριαρχείο εναποθέτουν τις ελπίδες τους στην  προσεχή εκλογή νέου πατριάρχη. Αλλά για το μεγαλύτερο μέρος της Ομογένειας ο κύβος ήδη ερρίφθη, είτε ζήσει άλλα δεκαπέντε χρόνια ο κ. Βαρθολομαίος είτε όχι.

Τίποτε βέβαια δεν είναι δεδομένο και προκαθορισμένο. Όσο περνάει ο χρόνος, πάντως,  τόσο μεγαλύτερη θάναι η αφομοίωση του ομογενειακού στοιχείου, τόσο μεγαλύτερη θάναι  και η αποξένωση του από το Πατριαρχείο.

Να τα σκέφτονται άραγε αυτά εκεί στο Φανάρι; ή, ως συνήθως, νομίζουν πως "πέρα βρέχει", για να κλείσουν τελικά την αυλαία με το εγωπαθές εκείνο "εμού θανόντος, γαία πυρί μιχθήτω" ;;;

Αλέξανδρος Ρεμούνδος