Η τελευταία δημηγορία του Παλαιολόγου, το βράδυ της 28ης Μαΐου 1453

netakias.com

του Παντελή Καρύκα
Συγγραφέα 

«Ο βασιλεύς διά λέξων ευγλώττων, ας αναγράφει και ο αρχιεπίσκοπος Λεονάρδος, υπέμνησε πρώτον τους ακροατάς ότι άριστα εγίνωσκον πάντες, ότι είχεν επιστή η εσχάτη ώρα, ότι ο άγριος πολέμιος της υπάρξεως αυτών και της πίστεως ο από μακρού ήδη πολιορκών την βασιλεύουσαν, νομίζων ότι είναι κύριος αυτής, παρεσκευάζετο να καταφέρεη κατ’αυτής μετά τινας στιγμάς τα τελευταία πλήγματα, ίνα ει δυνατόν, ως όφις τον ιόν εκχύση και ως λέων ανήμερος καταπίη ημάς. Διά τούτο λέγω και παρακαλώ υμάς ίνα στήτε ανδρείως και μετά γεννίας ψυχήςμ ως πάντοτε έως του νύν εποιήσατε, κατά των εχθρών της πίστεως ημών.

Παραδίδω δε εις υμάς την εκλαμπροτάτη και περίφημον ταύτην πόλιν και πατρίδα ημών και βασιλεύουσαν των πόλεων. Καλώς λοιπόν γινώσκετε, αδελφοί, ότι διά τέσσερα τινα οφείλωμεν κοινώς πάντες να προτιμήσωμεν τον θάνατον μάλλον ή την ζωήν, πρώτον μεν υπέρ της πίστεως ημών και ευσεβείας, δεύτερον δε υπέρ της πατρίδος, τρίτον δε υπέρ του βασιλέως ως χριστού του Κυρίου και τέταρτον υπέρ συγγενών και φίλων.

Αν ο Θεός διά τα εμά πλημμελήματα παραχωρήσει την νίκην εις τους ασεβείς, θα κινδυνεύσωμεν υπέρ της πίστεως ημών της αγίας, ην εδωρήσατο εις ημάς ο Χριστός διά του οικείου αίματος. Τούτο είνε καφαλαωδέστατον πάντων, διότι έαν τον κόσμον όλον κερδήση τις και την ψυχήν ζημιωθή, τι το όφελος ;

Δεύτερον θα στερηθώμεν πατρίδα ούτω περίφημον και την ελευθερίαν ημών, τρίτον θα απολέσωμεν βασιλείαν πότε μεν περίφανη, νύν δε τεταπεινωμένην και ωνειδισμένην και εξουθενημένην, ήτις ήθελε γείνει κτήμα του τυράννου και ασεβούς. Τέταρτον δε θα στερηθώμεν και των φιλτάτων τέκνων, συμβίων και συγγενών. Πεντήκοντα και επτά ημέραι παρήλθον ήδη αφ’ ότου ο αλιτήριος σουλτάνος ελθών απέκλεισεν ημάς και μετά πάσης μηχανής και δυνάμεως δεν έπαυσε πολιορκών ημάς καθ ημέραν τε και νύκτα.

Χάριτι δε του παντεπότου Χριστού του Κυρίου ημών πολλάκις μέχρις του νύν απεπέμφθη από των τειχών μετ’ αισχύνης.

Τώρα δε πάλιν, αδελφοί, μη δειλιάσετε, εάν έχη πέσει ολίγον μόνον μέρος των τειχών εκ των κρότων και των πληγμάτων των πυροβόλων, διότι ως υμείς βλέπετε, κατά το δυνατόν διωρθώσαμεν πάλιν αυτό. Ημείς πάσαν την ελπίδα εις την άμαχον δόξαν του Θεού αναθέμεθα.

Εκείνοι έχουσιν τας ελπίδας αυτών εις άρματα και ίππους και δύναμιν και πλήθος, ημείς δε στηρίζομεν την πεποίθησιν ημών εις το όνομα του Κυρίου του Θεού και Σωτήρος ημών, δεύτερον δε και εις τας ημετέρας χείρς και την ρωμαλεότητα, ήν εδωρήσατο εις ημάς η θεία δύναμις. Γνωρίζω δε, ότι η μυριαρίθμητος αγέλη των ασεβών, καθώς η αυτών συνήθεια, θα έλεθει εναντίον ημών μετά βαναύσου και επηρμένης οφρύος και θρήνου πολλού και βίας, ίνα διά την ολιγότητα ημών θλίψωσι και εκ του κόπου στενοχωρήσωσι και μετά φωνών μεγάλων και αλαλαγμών αναριθμήτων ίνα φοβίσωσι.

Τας τοιαύτας αυτών φλυαρίας καλώς γινώσκετε…Δεν έχω καιρόν να είπω εις υμάς περισσότερα. Μόνον το τεταπεινωμένον ημέτερον σκήπτρον εις τας υμών χείρας αναθέτω, ίνα φυλάξητε αυτό μετ’ ευνοίας. Παρακαλώ δε και τούτο και δέομαι της υμετέρας αγάπης, ίνα δώσητε την πρέπουσα τιμή και υποταγήν εις τους ημετέρους στρατηγούς και δημάρχους και εκατοντάρχας, έκαστος κατά την τάξιν αυτού και το τάγμα και την υπηρεσίαν. Γνωρίσατε λοιπόν τούτο. Και εάν εκ καρδίας φυλάξητε τα όσα ενετειλάμην υμίν, ελπίζω εις τον Θεόν, ότι θα λυτρωθώμεν ημείς της ενεστώσης αυτού δικαίας απειλής. Δεύτερον δε και ο στέφανος ο αδαμάντινος εν ουρανοίς εναπόκειται ημίν, και μνήμην αιώνιος και άξιος εν τω κόσμω έσεται».

Πηγή : Gustave Schlumberger, Κωνσταντίνος Παλαιολόγος, Εκδόσεις Δημιουργία, Αθήνα 1996.

του Παντελή Καρύκα
Συγγραφέα hellasforce.com