Ενόψει ήρεμου καλοκαιριού...

Πέρασε και η σύνοδος του Φαναρίου (21-22 Ιουλίου) που α) θα εξέταζε τη διαμαρτυρία της Εκκλησίας της Ελλάδας σχετικά με τον αρχιεπίσκοπο Αμερικής Ελπιδοφόρο για τη βάπτιση των "βρεφών" του ομοφυλοφιλικού ζευγαριού στη Γλυφάδα και β) θα αποφάσιζε ενδεχομένως και για το μέλλον του Ελπιδοφόρου.

Οι συνοδικοί μητροπολίτες του Φαναρίου, διορισμένοι από τον πατριάρχη, έκαναν ορισμένες ουσιαστικά ασήμαντες αναφορές στο θέμα του κ. Ελπιδοφόρου. Ωστόσο, οι "ήπιες" παρεμβάσεις των συνοδικών αγνοήθηκαν από τον πατριάρχη, ο οποίος δεν επέτρεψε να συμπεριληφθεί τίποτε σχετικό στα επίσημα ανακοινωθέντα.

Ο κ. Βαρθολομαίος, ενώ αρχικά είχε ρίξει αρκετό λάδι στη φωτιά ο ίδιος και έδειχνε αποφασισμένος για όλα, τελικά έκανε πίσω. Εκκλησιαστικοί παρατηρητές επιμένουν, ότι ο κ. Βαρθολομαίος ήταν εκείνος που υπέδειξε στον κ. Ιερώνυμο πως να χειρισθεί το θέμα ώστε να προκληθεί διαμαρτυρία της συνόδου της Εκκλησίας της Ελλάδας και να σταλεί στη συνέχεια στο Φανάρι «διά τα περαιτέρω».

Σύμφωνα με τη σύντομη περιγραφή των εργασιών της συνόδου που παρουσίασε ο  "Ἑθνικός Κήρυξ" της Νέας Υόρκης και, για γνωστούς λόγους ,  επανάλαβε το "επικοινωνιολογικό" ιστολόγιο "Εξάψαλμος", ο πατριάρχης, σε μια προσπάθεια αποφυγής διεξοδικής συζήτησης του θέματος, φέρεται να δήλωσε «δεν μπορούμε να αλλάζουμε δυο και τρεις Αρχιεπισκόπους στην Αμερική».

Είναι δύσκολο να ελεγχθεί η ακρίβεια των όσων ειπώθηκαν στη σύνοδο καθ΄όσο ο "εκκλησιαστικός αναλυτής"  του "Εθνικού Κήρυκα" έχει το εξαιρετικό προνόμιο να  συνεργάζεται στενά με τις υπηρεσίες του Φαναρίου, οι οποίες ιστορικά διακρίνονται για διαρροές ειδήσεων αλλά συχνά και για κυκλοφόρηση σεναρίων προκάτ με καθαρά αποπροσανατολιστικό σκοπό. 

Όπως και ν΄άχουν τα πράγματα, οι λίγες συζητήσεις γύρω από το θέμα του Ελπιδοφόρου δεν οδήγησαν πουθενά. Ο κ. Βαρθολομαίος ,  αναλογιζόμενος προφανώς  το "πολιτικό κόστος" που ο ίδιος --κι όχι ο "συνέταιρος" του Καρλούτσος-- θα κληθεί να χρεωθεί, δεν θέλησε τελικά να προχωρήσει σ' ένα βιαστικό "ξεπάστρεμα"  του κ. Ελπιδοφόρου.

Άλλοι, μάλλον άστοχα, έσπευσαν να ερμηνεύσουν την αλλαγή  στην πατριαρχική στάση ως ενδεικτική της μείωσης της επιρροής του Άλεξ Καρλούτσου στο Φανάρι και συγκεκριμένα στον κ. Βαρθολομαίο με τον οποίο διατηρεί προσωπικές σχέσεις  εδώ και τριάντα χρόνια τουλάχιστο. Ο Καρλούτσος, ως γνωστό, επιστρατεύει σήμερα όλες τις δυνάμεις του,  οικονομικές και όχι μόνο, προκειμένου να επιτύχει την αντικατάσταση του κ. Ελπιδοφόρου, ελπίζοντας ότι ο επόμενος αρχιεπίσκοπος, ο πέμπτος στη σειρά, θ΄άναι πιο "συνεργάσιμος".

______________

Για όσους δεν είναι εξοικειωμένοι με την εκκλησιαστική ιστορία των τελευταίων 40 ετών, σημειώνεται ότι

1) το πολιτικό κόστος που κατέβαλε ο Βαρθολομαίος για την εκπαραθύρωση του Αρχιεπίσκοπου Ιάκωβου ήταν τεράστιο, τόσο στο χώρο του πολιτικού κόσμου της Ελλάδας όσο και σε όλα τα στρώματα της Ομογένειας της Αμερικής. Του προσήψαν ανάρμοστη σε χριστιανό εκδικητικότητα προς το συγχωριανό του Ιάκωβο, έστω κι αν ο τελευταίος επιχείρησε οργανωμένη ανταρσία κατά του Φαναρίου. Κατηγορήθηκε επίσης από το μεγαλύτερο μέρος του ομογενειακού Τύπου για "εμπαθή αρχομανία" και "οικονομική δίψα" .

2) η αντικατάσταση του Σπυρίδωνα έφερε στο φως  την "ιερή συμμαχία" του Φαναρίου με τις διάφορες συνομωτικές φατρίες της Αμερικής , "φιλοπατριαρχικές" αλλά και αντιπατριαρχικές,  αλλά και άλλες σχετικές δολοπλοκίες. Προπαντός  έφερε στη επιφάνεια άγνωστες οικονομικές διαπλοκές, όπως και φαινόμενα εξαγοράς και δωροδοκίας, απομυθοποιώντας ανεπανόρθωτα το Φανάρι.

3) Η αποπομπή του Δημητρίου, αν και υπήρξε σχετικά ανώδυνη για κ. Βαρθολομαίο,   επιβεβαίωσε εντούτοις , για μια ακόμη φορά, την ύπαρξη  μεγάλων οικονομικών συμφερὀντων και σκανδάλων στο χώρο της αρχιεπισκοπής Αμερικής με σοβαρές συνέπειες στις σχέσεις της τελευταίας με το Φανάρι.

Το πολιτικό κόστος που χρεώθηκε ο κ. Βαρθολομαίος για κάθε εκπαραθύρωση αρχιεπισκόπου Αμερικής υπήρξε τεράστιο μακροπρόθεσμα. Υπολόγιζε προφανώς ότι η Ομογένεια θα ξεχάσει σιγά σιγά τα αντιαρχιεπισκοπικά πραξικοπήματα. Ωστόσο, αν και η Ομογένεια δεν συνεκράτησε πολλές σχετικές  λεπτομέρειες , η γενική αρνητική εντύπωση που έχει σχηματίσει για την 30χρονη πατριαρχία του Βαρθολομαίου και το σημερινό Φανάρι παραμένει βαθιά ριζωμένη στη μνήμη του.  Όλα αυτά, αν δεν του τα μεταφέρουν ή δεν τα γνωρίζει καλά, τα υποψιάζεται ο κ. Βαρθολομαίος. Γι' αυτό, όσο και αν πιέζεται από τον Καρλούτσο (με τους οικονομικούς οργανισμούς που ανεξέλεγκτα διευθύνει, τον "Εθνικό Κήρυκα" και τον "Εξάψαλμο" σε ρόλο χατζηαβατικό ), είναι ακόμη διστακτικός καταλαβαίνοντας ότι η στιγμή για μια τέταρτη εκπαραθύρωση αρχιεπίσκοπου δεν είναι ίσως και τόσο κατάλληλη. Άλλωστε η προσπάθεια του να αποκρὐψει την πραγματική κατάσταση που --κυρίως λόγω προηγουμένων αποφάσεων του-- επικρατεί σήμερα στην Αμερική , από τους πληροφοριακά απομονωμένους συνεργάτες του και  συνοδικούς μητροπολίτες δεν φαίνεται ν΄άναι και τόσο αποδοτική!

______________

Αυτός είναι μάλλον ο λόγος, κατά τους εκκλησιαστκούς σχολιαστές, που  ο κ. Βαρθολομαίος αποφάσισε να αναβάλει για λίγο ακόμη την αντικατάσταση του τέταρτου "θύματος" του  στην αρχιεπισκοπή Αμερικής, του αρχιεπίσκοπου Ελπιδοφόρου.   Ποιός ξέρει τι μπορεί να επαναφέρει στη μνήμη της Ομογένειας,  τι νέες αποκαλύψεις μπορεί να προκύψουν, και  ποια νέα αδιέξοδα θα δημιοργήσει τελικά μια τέταρτη πραξικοπηματική αποκεφάλιση αρχιεπίσκοπου αυτή τη στιγμή; Και επιπλέον ο κ. Βαρθολομαίος θάχει υπόψη του ότι ο "πολυδιάστατος" Ελπιδοφόρος διασυνδέεται με κάθε είδους προσωπικότητες, θρησκευτικές και πολιτικές, και θεωρείται αναμιγμένος σε καταστάσεις, άγνωστες και σε πολλούς ειδήμονες ακόμη.

Αλέξανδρος Ρεμούνδος

"Κρίση" και κρίση

 

Ακούγεται επίμονα ότι ταρακουνιέται συθέμελα πάλι η Αρχιεπισκοπή Αμερικής. Επιμένουν οι εργολαβικά δημοσιογραφούντες να μας πείσουν ότι η νέα κρίση είναι φανερή και δια γυμνού ακόμη οφθαλμού. Εφημερίδες γράφουν χωρίς παύση. Τηλεοράσεις μεταδίδουν και αναμεταδίδουν σχετικές ειδήσεις. Το διαδίκτυο κράζει και βοά.

Τι συμβαίνει πάλι και η ταλαίπωρη Αρχιεπισκοπή Αμερικής δεν μπορεί να βρει την ησυχία της; Μια κατάσταση γενικής αναστάτωσης που διαρκεί εδώ και τριάντα χρόνια, από τότε που εκλέχτηκε ο Βαρθολομαίος στον πατριαρχικό θρόνο της Κωνσταντινούπολης.

Όλες οι επαρχίες του Πατριαρχείου, ως ζωντανοί οργανισμοί,  αντιμετωπίζουν προβλήματα σε καθημερινή βάση. Ποτέ όμως τα καθημερινά τους προβλήματα δεν εξελίσσονται σε "κρίσεις", διαρκείς και επανωτές, όπως στις ΗΠΑ. Τι το ιδιαίτερο συμβαίνει επιτέλους στην πέρα του ωκεανού επαρχία του Θρόνου ;

Ιστορική αναδρομή

Η εκλογή του Βαρθολομαίου στον πατριαρχικό θρόνο οδήγησε μοιραία στη ματαίωση των φιλόδοξων σχεδίων του Αρχιεπισκόπου Αμερικής Ιάκωβου να εκλεγεί πατριάρχης. Στη συνέχεια επέφερε και τη βίαιη ακύρωση μακροχρόνιων ονείρων που εναλλακτικά  έτρεφε ο Ιάκωβος, προκειμένου να ανεξαρτητοποιηθεί απ' το Πατριαρχείο δημιουργώντας αυτοκέφαλη Εκκλησία στην Αμερική. Μετά την ανταρσία του Ιάκωβου θα περίμενε κανείς οι σχέσεις Φαναρίου-Αρχιεπισκοπής Αμερικής να επανέρχονταν σε κατάσταση κανονικής ομαλότητας.

Δεν συνέβη όμως αυτό. Διάφορες ενέργειες του Βαρθολομαίου προμήνυαν ανώμαλη εξέλιξη των εκκλησιαστικών πραγμάτων της Αμερικής, αναστάτωση και αναταραχή .

 Ήδη κατά τα τελευταία έτη της ποιμαντορίας Ιάκωβου, ο Βαρθολομαίος είχε προσπαθήσει να ιδρύσει  γραφείο πατριαρχικής αντιπροσωπείας στην Ουάσιγκτον, ανεξάρτητο απ' την Αρχιεπισκοπή, με επικεφαλής ένα άγνωστο μέχρι τότε ιερωμένο, τον πρωτοπρεσβύτερο Άλεξ Καρλούτσο. Η πατριαρχική πρωτοβουλία έπεσε στο κενό λόγω σφοδρής αντίδρασης εκ μέρους ιακωβικών κύκλων.

Αλλ' αν απέτυχε ο Βαρθολομαίος να πήξει επίσημη αντιπροσωπεία παραβιάζοντας τα κανονικά όρια της Αρχιεπισκοπής Αμερικής, κατώρθωσε --χωρίς συνοδική εξουσιοδότηση-- να εισπηδήσει στη Αρχιεπισκοπή Αμερικής και --χωρίς την σύμφωνη γνώμη του κυρίαρχου ιεράρχη (αρχιεπίσκοπου) να επιβάλει εκεί τον Καρλούτσο ως "πατριαρχικό εκπρόσωπο" (patriarchal delegate), ένα είδος παπικού λεγάτου με ασαφή αποστολή και αόριστα καθήκοντα.  Η αναμενόμενη εξέλιξη, η μόνη δυνατή,  είναι σε όλους γνωστή.

Ο Καρλούτσος έκτοτε προσπάθησε, μονομαχώντας με κάθε ένα απὀ τους αρχιεπίσκοπους (τέσσερις μέχρι σήμερα), να τους περιορίσει στα λειτουγρικά τους καθήκοντα προκειμένου να τους αντικαταστήσει ο ίδιος στη διοίκηση και οικονομική διαχείριση της Αρχιεπισκοπής. Αυτό γίνεται κι επαναλαμβάνεται εδώ και τριάντα χρόνια. Σήμερα ο Καρλούτσος ελέγχει και διευθύνει ανεξέλεγκτα --χωρίς εποπτεία εκμέρους του Αρχιεπισκόπου, λογοδοτώντας μόνο κι αποκλειστικά στον κ. Βαρθολομαίο-- τα μεγάλα αρχιεπισκοπικά ταμεία με δεκάδες εκατομύρια δολ.(Αρχόντων, Ηγεσίας των 100, Ορθοδοξίας και Ελληνισμού, Ταμείο Βαρθολομαίου για την ενίσχυση του Πατριαρχείου, Ταμείο Αγίου Νικολάου κτλ).

Εκκλησιαστικοί σχολιαστές παρατηρούν, ότι θα μπορούσαν να είχαν αποφευχθεί τα αντικανονικά αυτά φαινόμενα αν στο Φανάρι υπήρχε και λειτουργούσε "κανονική, και όχι εικονική σύνοδος" που ως προς τη σύνθεσή της ανασυγκροτείται ανά εξάμηνο μέσα από ανεξέλεγκτες "αλχημείες", με αποτέλεσμα οι συνοδικοί μητροπολίτες, της αρεσκείας του πατριάρχη,  να εμφανίζονται χωρίς γενική ή ειδική γνώση της εκκλησιαστικής πραγματικότητας της Αμερικής. Αλλά και αν ακόμη γνώριζαν τα θέματα και είχαν άλλη γνώμη, διαφορετική από εκείνη του πατριάρχη, δεν θα τολμούσαν καν να την εκφράσουν μη τυχόν βρεθούν πάραυτα εκτός συνόδου, όπως πρόσφατα ο Αδριανουπόλεως....

Σύμφωνα πάντα με τους εκκλησιαστικούς εμπειρογνώμονες, ούτε τα βασικά τους συνοδικά καθήκοντα είναι εις θέση να εκπληρώσουν οι σημερινοί συνοδικοί μητροπολίτες  προκειμένου να αναχαιτισθούν πατριαρχικές εισπηδήσεις και να γίνουν σεβαστοί οι κανονικοί θεσμοί μιας ορθόδοξης επισκοπής, μητρόπολης ή αρχιεπισκοπής που εξ ορισμού είναι  αυτοτελής ως πρός την εσωτερική της διοίκηση. Σήμερα --παρατηρούν-- δεν βλέπουμε  σύνοδο λειτουργική στο Φανάρι, ούτε "σκιά συνόδου", αλλά κυριολεκτικά μόνο "καρικατούρα συνόδου",  καθότι οι συνοδικοί μητροπολίτες αγνοούν προφανώς ή παραθεωρούν τον ουσιαστικό λόγο ύπαρξης και λειτουργίας μιας συνόδου, που είναι όχι μόνο να στηρίζουν τον πρόεδρο της (πατριάρχη) όταν επιβάλλεται, αλλά και όταν χρειάζεται να υψώνονται σαν  προμαχώνας στην απολυταρχία του ενός που συχνά οδηγεί στην ασυδοσία και το σατραπισμό.

Το σημερινό τοπίο

Σ' αντίθεση με τα ΜΜΕ Ελλάδας και Νέας Υόρκης,  έμπειροι παρατηρητές των εκκλησιαστικών πραγμάτων της Αμερικής ξεκαθαρίζουν ευθύς εξ αρχής ότι "κρίση" στην Εκκλησία δεν υπάρχει, καθώς επικρατεί ηρεμία στο χώρο της ομογένειας. Επιμένουν ότι κρίση, πραγματική κρίση, υπάρχει μόνο στις σχέσεις Αρχιεπίσκοπου Ελπιδοφόρου και πρωτοπρεσβύτερου Άλεξ Καρλούτσου.

Ο αρχιεπίσκοπος Ελπιδοφόρος τόλμησε να σφίξει τα λουριά του Καρλούτσου, στην προσπάθειά του να ελέγξει τα οικονομικά της Αρχιεπισκοπής.  Σημειώνεται ότι η απόπειρα του Ελπιδοφόρου να "συμμαζέψει" τον Καρλούτσο έχει προκαλέσει ανεπανόρθωτο ρήγμα στις σχέσεις του με το κ. Βαρθολομαίο, ο οποίος, για λόγους  γνωστούς σε λίγους και άγνωστους σε πολλούς,  προσφέρει διαχρονική προστασία και κάλυψη στον Καρλούτσο.

Αποτέλεσμα της μετωπικής αυτής σύγκρουσης είναι ο Ελπιδοφόρος να βρίσκεται σήμερα στο στόχαστρο της δυάδας Βαρθολομαίου και Καρλούτσου, η οποία, συνεπής με την τριαντάχρονη ιστορία της, αναζητεί από καιρό κάποιο  πρόσχημα για τη δημιουργία  "κρίσης" που να δικαιολογεί την αντικατάσταση του Ελπιδοφόρου. Έτσι εξηγείται η μεγάλη κινητοποίηση των ΜΜΕ εναντίο του Ελπιδοφόρου με πρόφαση κάποια βάπτιση που άκριτα αποφάσισε να τελέσει ο τελευταίος  στη Γλυφάδα.  Στην προσπάθειά του αυτή ο κ. Βαρθολομαίος δεν δίστασε να χρησιμοποιήσει τον αρχιεπίσκοπο Αθηνών Ιερώνυμο και άλλους αρχιερείς της Ελλάδας ώστε να μεγιστοποιηθεί το θέμα και αναβαθμιστεί τεχνηέντως σε μείζον θέμα της Ορθοδοξίας.

Αν και ο Ελπιδοφόρος επικρίνεται συχνά  για αρκετές του αποφάσεις και πρωτοβουλίες (την εκπαραθύρωση και του τελευταίου έλληνα καθηγητή από τη Θεολογική Σχολή της Βοστόνης,  την  παρουσία του στα εγκαίνια του "Τουρκικού Σπιτιού", τις πρόσφατες δηλώσεις του για τις εκτρώσεις  και τα τελευταία περίεργα βαπτίσια της Γλυφάδας), παρά ταύτα πολλοί ομογενείς επικροτούν την προσπάθειά του να μην  αφήσει τον υφιστάμενό του Καρλούτσο ανεξέλεγκτο και αχαλίνωτο, έστω κι αν ο ταραχοποιός αυτός σχετίζεται, όπως σχετίζεται, με τον κ. Βαρθολομαίο.

Επίσης, πολλοί ομογενείς δηλώνουν αδυναμία να κατανοήσουν το λόγο για τον οποίο έπρεπε να συγκληθούν "κοτζάμ σύνοδοι δύο 'σοβαρών' Εκκλησιών"  για να κρίνουν κάποιο βαπτίσι παιδιών ομοφυλοφιλικού ζεύγους που έγινε στη Γλυφάδα. Θεωρώντας την σκηνοθέτηση της όλης υπόθεσης  αρκετά "αστεία", οι ίδιοι δεν αποκρύπτουν την υποψία τους  ότι το καινούργιο σενάριο αποβλέπει μάλλον στην εκπαραθύρωση του Ελπιδοφόρου προς χάριν του Καρλούτσου, όπως ακριβώς έγινε και στις περιπτώσεις των προηγουμένων τριών αρχιεπισκόπων Αμερικής (Ιάκωβου, Σπυρίδωνα και Δημήτριου).

Το σκοτεινό αύριο

Απλοί πιστοί και αγανακτισμένοι κληρικοί αναρωτιούνται ποιός επιτέλους θα σκεφθεί για το μέλλον της Εκκλησίας της Αμερικής, αφού το Φανάρι συνεχίζει, μετά τριάντα ολόκληρα χρόνια, να εμπλέκεται σε επανωτές βυζαντινές μηχανορραφίες αδιαφορώντας ουσιαστικά για τη διατήρηση του Ελληνισμού και την ορθόδοξη πνευματική ανάπτυξη της ομογένειας. Οι ίδιοι κύκλοι τονίζουν με έμφαση τη μεγάλη ζημιά που οι φαναριώτικες δολοπλοκίες προξενούν στο σώμα της Εκκλησίας της Αμερικής, αλλά και  στην ίδια την κατά τα άλλα ένδοξη ιστορία του Πατριαρχείου και το κύρος της Αρχιεπισκοπής Αμερικής.

Βέβαιο είναι ότι η ομογένεια έχει χάσει αμετάκλητα την εμπιστοσύνη της στο Πατριαρχείο, όπως το κατάντησαν τα γεγονότα των τελευταίων τριάντα ετών. Οι ομογενείς βλέπουν να "τρώγονται" ο ένας μετά τον άλλο όλοι οι αρχιεπίσκοποἰ του (Ιἀκωβος, Σπυρίδων, Δημήτριος και τώρα ο τέταρτος, ο Ελπιδοφόρος).  Επί Ιακώβου η εμπιστοσύνη στο Φανάρι είχε κλονισθεί σχεδόν ολοκληρωτκά και μια μεγάλη αμερικανοποιημένη μερίδα της ομογένειας ζητούσε να ανακηρυχθεί σε αυτοκέφαλη η Αρχιεπισκοπή. Ο Σπυρίδων στη συνέχεια κατέβαλε υπεράνθρωπες προσπάθειες να πείσει την ομογένεια των μεγάλων αστικών κέντρων ότι  η εξάρτηση απ' το Πατριαρχείο αποτελούσε αναγκαιότητα επιβίωσης και χάρη στην ευρεία αποδοχή και δημοτικότητά του κατόρθωσε να αποκαταστήσει κάπως το κύρος του Πατριαρχείου στην Αμερική. Ωστόσο, με την εκπαραθύρωση του εκ μέρους του Φαναρίου,  η ελληνοαμερικανική κοινότητα αντιλήφθηκε αμέσως  ότι αντίκειμενο πατριαρχικής μέριμνας δεν ήταν ο λαός του Θεού, η ομογένεια,  αλλά συγκεκριμένοι "φίλοι του πατριάρχη". Επί Δημητρίου, μέλους της "Ζωής" εξ ορισμού αντιπατριαρχικού, συνεχίσθηκε η έντεχνη καταρράκωση του κύρους του Πατριαρχείου για να συμπληρωθεί με το μεγαλύτερο οικονομικό σκάνδαλο στην ιστορία της Εκκλησίας Αμερικής, τον ανεξήγητο εξανεμισμό πολλών δεκάδων εκατομυρίων δολ. από το ταμείο ανέγερσης του Αγίου Νικολαόυ, για τον οποίο φέρεται υπεύθυνος ο "πατριαρχικός εκπρόσωπος" Καρλούτσος, ως ο κυριότερος ερανοσυλλέτκης για την ανοικοδόμηση του ναού.

Έτσι, βρισκόμαστε σήμερα --υπογραμμίζεται χωρίς δισταγμό από παλαίμαχους κληρικούς-- στη θλιβερό σημείο όχι μόνο μεγάλη μερίδα της ομογένειας αλλά και φανατικοί άλλοτε οπαδοί του Πατριαρχείου να βλέπουν, ως λύση μοναδική για την επιβίωση της ελληνικής Ορθοδοξίας στην Αμερική, την απεξάρτησή της Αρχιεπισκοπής  από το "αδηφάγο" Πατριαρχείο και την αναβάθμιση της σε αυτοκέφαλη.

Δεν χωρεί αμφιβολία ότι η συνέχιση ή μη, εκμέρους των υπευθύνων του Φαναρίου, της απαρχαιομένης πάγιας τακτικής των μηχανορραφιών και εκκλησιαστικών πραξικοπημάτων με συνοδεία κατά κανόνα οικονομικών σκανδάλων θα παίξει αποφασιστικό ρόλο για τη μελλοντική εκκλησιαστική πορεία της ομογένειας.  Όσοι υποστηρίζουν ακόμη την ανάγκη εξάρτησης από το Πατριαρχείο εναποθέτουν τις ελπίδες τους στην  προσεχή εκλογή νέου πατριάρχη. Αλλά για το μεγαλύτερο μέρος της Ομογένειας ο κύβος ήδη ερρίφθη, είτε ζήσει άλλα δεκαπέντε χρόνια ο κ. Βαρθολομαίος είτε όχι.

Τίποτε βέβαια δεν είναι δεδομένο και προκαθορισμένο. Όσο περνάει ο χρόνος, πάντως,  τόσο μεγαλύτερη θάναι η αφομοίωση του ομογενειακού στοιχείου, τόσο μεγαλύτερη θάναι  και η αποξένωση του από το Πατριαρχείο.

Να τα σκέφτονται άραγε αυτά εκεί στο Φανάρι; ή, ως συνήθως, νομίζουν πως "πέρα βρέχει", για να κλείσουν τελικά την αυλαία με το εγωπαθές εκείνο "εμού θανόντος, γαία πυρί μιχθήτω" ;;;

Αλέξανδρος Ρεμούνδος

ΑΒΕΒΑΙΗ Η ΠΟΡΕΙΑ ΤΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ ΑΜΕΡΙΚΗΣ

 

Έληξαν προχθές στη Νέα Υόρκη οι πανηγυρικές εκδηλώσεις που είχαν οργανωθεί για τον εορτασμό της εκατονταετηρίδας της Αρχιεπισκοπής Αμερικής. Οι δυο βασικοί άξονες  των εορτασμών ήταν 1) τα εγκαίνια του ναού του Αγίου Νικολάου στο Σημείο Μηδέν του Μανχάταν και  2) η 46η Κληρικολαϊκή Συνέλευση της αρχιεπισκοπής.

Τις εκδηλώσεις τίμησαν με την παρουσία τους τριμελής πατριαρχική αντιπροσωπεία με επικεφαλής τον μητροπολίτη Χαλκηδόνος Εμμανουήλ, και οι πρώην αρχιεπίσκοποι Αμερικής Σπυρίδων και Δημήτριος, ενώ η εκπροσώπευση των αμερικανικών και ελληνικών πολιτικών αρχών υπήρξε αισθητά υποβαθμισμένη.

Ναός Αγίου Νικολάου

Για το  Ναό του  Αγίου Νικολάου όλες οι επίσημες ανακοινώσεις της αρχιεπισκοπής και τα σχετικά δημοσιεύματα είχαν εξαιρετικά πανηγυρικό και εγκωμιαστικό χαρακτήρα. Ο νέος ναός χαρακτηρίσθηκε "κόσμημα της παγκόσμιας Ελληνορθοδοξίας", "σύμβολο παγκοσμιότητας της Ορθοδοξίας", το "μεγαλύτερο μνημείο μετά τον Παρθενώνα".

 Από την όλη σχετική φιλολογία και παραφιλολογία έλειψε τελείως η αναφορά στα προβλήματα που αντιμετώπισε και αντιμετωπίζει μέχρι σήμερα η ανέγερση και ολοκλήρωση του ναού. Άλλωστε ο υπεύθυνος για τα οικονομικά της ανέγερσης, πρωτοπρεβύτερος Άλεξ Καρλούτσος είχε προ διετίας δηλώσει «ακόμα και ο Περικλής είχε τους επικριτές του όταν έχτιζε τον Παρθενώνα»…. (!!!).

 Έτσι παρακάμφθηκε αριστοτεχνικά το μείζον θέμα του οικονομικού προϋπολογισμού ανέγερσης του ναού, ο οποίος από 20 εκατ. δολ. αρχικά έχει εκτοξευθεί πέραν των 100 εκατομ. δολ. Επίσης καμιά αναφορά δεν έγινε στον ανεξήγητο εξανεμισμό τουλάχιστο 50-60 εκατομ. δολ. για τα οποία τόσο η αρχιεπισκοπή όσο και ο Καρλούτσος αρνούνται  να δώσουν κάποιο στοιχειώδη απολογισμό ή έστω εξήγηση. Αποσιωπήθηκε ολότελα και το θέμα της προσωπικής προμήθειας της τάξης 5-15% που εισέπραττε από κάθε σχετική δωρεά ο ερανοσυλλέκτης Καρλούτσος, αν και ιερωμένος.

Παρά τις πανηγυρικές μεγαλοστομίες, παραμένει βαθιά ριζωμένη στις μάζες των ελληνορθόδοξων πιστών της Αμερικής η πεποίθηση ότι στο Σημείο Μηδέν μεσολάβησαν τεράστια οικονομικά σκάνδαλα και απεγνωσμένες προσπάθειες συγκάλυψης τους οι οποίες, τελικά, έπληξαν σοβαρά το κύρος της Αρχιεπισκοπής και κατ' επέκταση του Πατριαρχείου, καθότι ο Καρλούτσος είναι από χρόνια ο "προσωπικός αντιπρόσωπος" του Πατριάρχη Βαρθολομαίου στην Αμερική, αλλά συγχρόνως και ο κυριότερος "χρηματοσυλλέκτης" του.

46η Κληρικολαϊκή Συνέλευση

Όσο για την Κληρικολαϊκή συνέλευση της αρχιεπισκοπής, η διεξαγωγή των εργασιών της υπήρξε απροσδόκητα ομαλή.

Στα πλαίσια της Κληρικολαϊκής και λόγω της εκατονταερίδας που γιορταζόταν, έγιναν με πρωτοβουλία του αρχιεπίσκοπου, δεκάδες βραβεύσεις (πρώην αρχιεπισκόπων Αμερικής , Σπυρίδωνος και Δημητρίου, πολλών ιερέων και αρκετών λαϊκών). Τελέσθηκαν επίσης διάφορες χειροθεσίες ιερέων σε "πρωτοπρεσβύτερους του Οικουμενικού Θρόνου", "αρχιμανδρίτες του Οικουμενικού Θρόνου" και άλλα παρόμοια.

Ο υπόλοιπος λίγος χρόνος αφιερώθηκε στη συζήτηση των θεμάτων της Αρχιεπισκοπής.

Ενώ ανεμένονταν θερμές συζητήσεις  γύρω από το θέμα του καταστατικού, δεν σημειώθηκαν αψιμαχίες και έκτροπα.

 Η κληρικολαϊκή ασχολήθηκε επίσης για λίγο και με τον προϋπολογισμό της αρχιεπισκοπής, που κατα την καθιερωμένη παράδοση των τελευταίων δεκαετιών αποτελεί το κύριο έργο κάθε κληρικολαϊκής. Έτσι ο οικονομικός προϋπολογισμός της αρχιεπισκοπής  για το έτος 2023 ανέρχεται στα $25.370.00  και για το έτος 2024 στα $25.779.000.

Πρέπει να σημειωθεί ότι  για τα  παραπάνω θέματα, όπως και για άλλα δευτερεύουσας σημασίας, δεν υπήρξε ουσιαστικός διάλογος καθώς ο περισσότερος χρόνος ήταν αφιερωμένος στις ομιλίες του Αρχιεπίσκοπου.

Γενικά, η Κληρικολαϊκή αυτή συνέλευση θα περάσει στην ιστορία για τις θριαμβικο-πανηγυρικές της εκδηλώσεις παρά για κάποιο ουσιαστικό επίτευγμα που να προωθεί το έργο της Αρχιεπισκοπής. Το μόνο θετικό αποτέλεσμα, σύμφωνα με όχι λίγους παρατηρητές, ήταν η αποφυγή συγκρούσεων και η ανώδυνη διέλευση του κ. Ελπιδοφόρου από τις συμπληγάδες της Κληρικολαϊκής.

Η ασταθής θέση του αρχιεπίσκοπου

Το σοβαρότερο πρόβλημα που απασχολεί το Φανάρι τη στιγμή αυτή , όσον αφορά την Αμερική, είναι η αντιπαράθεση αρχιεπισκόπου Ελπιδοφόρου και  του "αντι-αρχιεπίσκοπου" Καρλούτσου.

Η αντιπαράθεση οφείλεται στη διαχρονική προσπάθεια του Καρλούτσου, με προφανή κάλυψη του κ. Βαρθολομαίου, να περιορίσει τον εκάστοτε αρχιεπίσκοπο στα λειτουργικά του καθήκοντα με στόχο ν' αφεθεί η διοίκηση και προπαντός η ανεξέλεγκτη οικονομική διαχείριση της αρχιεπισκοπής στα χέρια του.

Έτσι η  μετωπική σύγκρουσή μεταξύ αρχιεπίσκπου και αντι-αρχιεπίσκοπου θεωρείται  από όλους απόλυτα "φυσιολογική"  και δεν αποτελεί πια μυστικό για κανένα. Είναι γνωστή και στο  Φανάρι, στους μητροπολίτες και επισκόπους της Αμερικής,  στους δημοσιογράφους και εκκλησιαστικούς παρατηρητές αλλά και στο ευρύτερο σώμα των ελληνορθόδοξων πιστών της Αμερικής.

Με δεδομένη την εξάρτηση του κ. Βαρθολομαίου από τον "μυστηριώδη" ιερωμένο Καρλούτσο, έχουν  γίνει επανειλημμένες  κλειστές συσκέψεις στο Φανάρι για αντιμετώπιση του προβλήματος. Η λύση φαίνεται να αναζητείται ακόμη σε παληά μοντέλα: "πονάει κεφάλι, κόψει κεφάλι". Ωστόσο, λόγω του πολιτικού κόστους που θα κληθεί πάλι να καταβάλει, ο κ. Βαρθολομαίος  φαίνεται ακόμη διστακτικός ως προς τον καταλληλότερο τρόπο απομάκρυνσης του αρχιεπίσκοπου Ελπιδοφόρου. Θα πρέπει να επινοηθεί νέο πιστευτό σενάριο, διαφορετικό από κείνα που χρησιμοποιήθηκαν για το ξίλωμα των αρχιεπίσκοπων Ιάκωβου, Σπυρίδωνα και Δημητρίου, ένα σενάριο που να συσκοτίζει τα πράγματα και αποκρύπτει τους πραγματικούς λόγους της νέας πατριαρχικής πρωτοβουλίας.

Άσχετο με τα παραπάνω δεν φαίνεται να είναι ένα πρόσφατο ολιγοήμερο ταξίδι που ο κ. Βαρθολομαίος, με συνοδό τον Καρλούτσο, πραγματοποίησε στην Αγγλία όπου έγινε συνάντηση στρατηγικής σημασίας με τον Αρχιεπίσκοπο Θυατείρων Νικήτα. Το ταξίδι κρατήθηκε μυστικό και η σχετική ανακοίνωση του Πατριαρχείου μιλούσε αόριστα για ολιγοήμερη απουσία του Πατριάρχη από την Κωνσταντινούπολη, για ανάπαυση. Να σημειωθεί τέλος ότι ο κ. Νικήτας από καιρό αναφέρεται ως ο πιθανότερος διάδοχος του Ελπιδοφόρου εκμέρους κύκλων του Φαναρίου, οι οποίοι φροντίζουν να διοχετεύουν τη νέα εξέλιξη και στον Τύπο.

Βέβαια, μόνο να υποθέσει μπορεί κανείς ποιο υπήρξε το συγκεκριμένο αντικείμενο της συζήτησης Βαρθολομαίου-Καρλούτσου-Νικήτα. Γεγονός πάντως είναι ότι μετά την συνάντηση αυτή αλλάζει άρδην το σκηνικό στην αρχιεπισκοπή της Αμερικής. Στα εγκαίνια του Αγίου Νικολάου και στην Κληρικολαϊκή, δύσκολα θα βρει κανείς επίσημο λόγο του Ελπιδοφόρου που να μην εξυμνεί, με "ενοχλητική αμετροέπεια" μάλιστα,  τις αρετές και τα επιτεύγματα του Καρλούτσου. Επίσης, στα εγκαίνια του παραπάνω ναού, προσκλήθηκε ο προβληματικός ιερέας να τελέσει ορισμένες αρχιερατικές πράξεις (υπογραφή αντιμήνσεων και χρίση ναού). Οι σχολιαστές δυσκολεύονται να ερμηνεύσουν την κολακευτική συμπεριφορά του κ. Ελπιδοφόρου προς τον διαχρονικό ταραξία ιερωμένο και αναρωτιένται αν πρόκειται για σηματοδότηση νέας περιόδου σχέσεων μεταξύ των δυο, ή αν πρέπει να ερμηνευθεί σαν προσπάθεια να εξευμενίσει τον πατριάρχη ή απλώς σαν απόπειρα εξαγοράς χρόνου. Πάντως είναι αναμφισβήτητη η ξαφνική αλλαγή στάσης του Αρχιεπίσκοπου απέναντι στον Καρλούτσο, που σημαίνει  μάλλον αναγκαστική υποχώρηση εκμέρους του αρχιεπίσκοπου λόγω της σοβαρότατης απειλής από Αγγλία μεριά. Ως αντάλλαγμα για την υποχώρηση του ο κ. Ελπιδοφόρος φαίνεται να εξασφάλισε την υποστήριξη του πατριάρχη για την ομαλή διεξαγωγή της Κληρικολαϊκής.

Καλά πληροφορημένοι παρατηρητές μιλούν για τον ρόλο που έπαιξε σχετικά ο αρχηγός της Πατριαρχικής Αντιπροσωπείας, μητροπολίτης Χαλκηδόνος Εμμανουήλ, ο οποίος μετέφερε την "επιθυμία" του Πατριάρχη στους μητροπολίτες της Αμερικής (ιδίως πρός τους μητροπολίτες Βοστώνης και Σικάγου) "να μην διαταραχθεί η ενότητα" στην Κληρικολαϊκή Συνέλευση από τη συζήτηση σχετικά με την αναθεώρηση του Καταστατικού της Αρχιεπισκοπής Αμερικής.

Ο Ελπιδοφόρος υποχώρησε. Είναι ολοφάνερο ότι έκανε πίσω τουλάχιστο για την περίοδο των παραπάνω εορτασμών. Η ερώτηση τώρα είναι αν υποχώρησε και σ' άλλα θέματα σχετικά με τον Καρλούτσο. Διότι δεν πρέπει να ξεχνά ότι απ' τον Καρλούτσο εξαρτάται η παραμονή του στη Αμερική. Είτε το θέλει είτε όχι.....

Αλέξανδρος Ρεμούνδος