Τα παράξενα στην Αρχιεπισκοπή Αμερικής: Χορήγηση ακαδημαϊκών τίτλων

Σε μια προσπάθεια να περιορίσει τη δράση των αντιπάλων του αλλά συγχρόνως και να διευρύνει τον κύκλο των οπαδών του ο σημερινός αρχιεπίσκοπος Αμερικής Ελπιδοφόρος έχει υιοθετήσει τον τελευταίο καιρό νέα "διπλωματική" τακτική, πρωτοστατώντας ευθέως ή πλαγίως στην εξασφάλιση ακαδημαϊκών τίτλων για όσους κρίνονται χρήσιμοι.

Πρόσφατα, το περασμένο Σάββατο (17 Μαΐου 2025) τιμήθηκε ο πρωτοπρεσβύτερος Αλέξανδρος Καρλούτσος με επίτιμο διδακτορικό δίπλωμα θεολογίας από τη Θεολογική Σχολή του Τιμίου Σταυρού (Βοστόνη) στο πλαίσιο πανηγυρικής τελετής με παρουσία του αρχιεπισκόπου, μητροπολιτών και επισκόπων, αρχόντων και άλλων προσωπικοτήτων.

Ο λόγος που τιμήθηκε ο πιο πάνω ιερέας;

Κατά τον κ. Ελπιδοφόρο, δόθηκε το τιμητικό δίπλωμα στον π. Καρλούτσο "για τις δια μέσου των ετών υπηρεσίες του στην Αρχιεπισκοπή Αμερικής και το Οικουμενικό Πατριαρχείο", χωρίς να γίνει αναφορά σε κάτι πιο απτό και συγκεκριμένο.  

Αξίζει ενημερωτικά να σημειωθεί ότι ο ιερέας Αλέξανδρος Καρλούτσος αποτελεί γενικά "σημείο αντιλεγόμενο" στο χώρο της Αρχιεπισκοπής Αμερικής. Παλαιότερα υπήρξε πρωτοπαλίκαρο του αρχιεπίσκοπου Ιάκωβου και θερμός αντιπατριαρχικός υπέρμαχος της αυτονόμησης της Αρχιεπισκοπής απ' το Πατριαρχείο. Κατά την τελευταία 30ετία ήταν ο εξ απορρήτων του Πατριάρχη κ. Βαρθολομαίου, στενότατος δηλ. συνεργάτης του στον οικονομικό κυρίως τομέα αλλά και σε άλλες σοβαρές υποθέσεις άδηλου συνήθως χαρακτήρα. Στις ΗΠΑ, ασκώντας τον εξωθεσμικό ρόλο του "Πατριαρχικού Λεγάτου" (Patriarchal Delegate), έγινε κυρίως γνωστός ως ο «εξολοθρευτής» τριών Αρχιεπισκόπων Αμερικής (Ιάκωβου, Σπυρίδωνα, Δημητρίου). Επιπλέον ο πρωταρχικός ρόλος του ιερέα στο σκάνδαλο της ανοικοδόμησης του Αγίου Νικολάου στο "σημείο μηδέν" της Νέας Υόρκης (όπου εξανεμίσθηκαν δεκάδες εκατομύρια δολάρια), ποτέ δεν διαλευκάνθηκε δεδομένου ότι αρνείται μέχρι σήμερα να δόσει έστω και τον στοιχειωδέστερο απολογισμό στους εκκλησιαστικούς του προϊστάμενους ή στον Τύπο. Σήμερα, δραστηριοποιούμενος στην αφάνεια, διεκδικεί πάλι την αρχιεπισκοπική εξουσία θεωρούμενος ως ο σοβαρότερος και οπωσδήποτε ο πιο επικίνδυνος αντίπαλος του κ. Ελπιδοφόρου.

Με δεδομένο το αμέσως παραπάνω ιστορικό, τίθεται δικαιολογημένα το ερώτημα γιατί να τιμήσει ο κ. Ελπιδοφόρος τον πολυπράγμονα ιερέα; Άλλοι λένε λόγω πατριαρχικής εύνοιας και συμπάθειας. Άλλοι λένε για να εξευμενίσει και αφοπλίσει ο κ. Ελπιδοφόρος τον πρωτοπρεσβύτερο στον οποίο αρνείται να παραχωρήσει μερίδιο της αρχιεπισκοπικής εξουσίας. Βέβαια, η χειρονομία του κ. Ελπιδοφόρου δε βοήθησε. 

Στην ομιλία του κατά την τελετή ο π. Καρλούτσος άναψε πάλι φωτιές αναφερόμενος στην αυτονόμηση της Αρχιεπισκοπής από το Πατριαρχείο, ένα θέμα που κατά τον ομιλητή συζητιέται πια σοβαρά στο χώρο της Θεολογικής Σχολής, για τη λειτουργία της οποίας την αποκλειστική ευθύνη έχει ο κ. Ελπιδοφόρος. Σύμφωνα με παρατηρητές, πρόθεση του ιερέα μπορεί νάταν επίσης να "καρφώσει" πλάγια μεν, πλην δημόσια, τον κ. Ελπιδοφόρο ο οποίος, όπως φημολογείται, αφήνει για κάθε ενδεχόμενο να καλλιεργείται σκόπιμα το κλίμα για αυτονόμηση της Αρχιεπισκοπής, έτσι ώστε, σε περίπτωση που δεν κατορθώσει να εκπληρώσει το σχέδιο του να εκλεγεί στο οικουμενικό θώκο, να έχουν ήδη δημιουργηθεί οι προϋποθέσεις για τη σύσταση μιας αυτονομημένης, αν όχι και αυτοκέφαλης, εκκλησίας στις ΗΠΑ.

Όπως και νάναι, ο σκοπός του κ. Ελπιδοφόρου να κατευνάσει και προσεταιριστεί τον αχαλιναγώγητο πρωτοπρεσβύτερο δεν επιτεύχθηκε. Ο π. Καρλούτσος τιμήθηκε μεν, αλλά δεν έχασε την ευκαιρία να εκθέσει τον αρχιεπίσκοπο ενώπιο πάντων και με τον επισημότερο τρόπο. Η νέα "διπλωματική" τακτική του αρχιεπίσκοπου απέτυχε. Αποδείχθηκε, και στην περίπτωση αυτή, ρηχή και αφελής. Ωστόσο, πιο τυχερός στάθηκε ο αρχιεπίσκοπος Ελπιδοφόρος στην περίπτωση του πρωτοπρεσβύτερου Αλκιβιάδη Καλύβα (Καλυβόπουλος) ο οποίος, ως γνωστό, αναγορεύτηκε πριν δυο χρόνια (12/5/23) "επίτιμος διδάκτωρ" από το Τμήμα Κοινωνικής Θεολογίας και Θρησκειολογίας της Θεολογικής Σχολής του ΕΚΠΑ μετά από παράκληση του κ. Ελπιδοφόρου στο φίλο του Μητροπολίτη Κρήνης και Πατριαρχικό Έξαρχο Μελίτης κ. Κύριλλο (Κατερέλο), πρόεδρο του πιο πάνω Τμήματος.

Ο π. Καλύβας, γεννημένος στους Βουλιαράτες της Δρόπολης στην Βόρειο Ήπειρο, ήλθε σε νεαρή ηλικία στις ΗΠΑ. Αποφοίτησε από τη Θεολογική Σχολή της Βοστόνης. Συνέχισε τις σπουδές του στο Σεμινάριο του Αγίου Βλαδίμηρου όπου παρακολούθησε μαθήματα του λειτουργιολόγου π. Αλέξανδρου Σμέμαν, αναπτύσσοντας εμφανή αποστροφή προς το λειτουργιολογικό έργο του Συμεών Θεσσαλονίκης. Απέκτησε αργότερα το διδακτορικό του δίπλωμα στο ΑΠΘ με τον καθηγητή Ιωάννη Φουντούλη, εναντίον του οποίου και στράφηκε αργότερα. Το 1970, στην 20ή Κληρικολαϊκή Συνέλευση της Αρχιεπισκοπής Αμερικής, μαζύ με τον π. Θεόδωρο Στυλιανόπουλο, διαδραμάτισε πρωταγωνιστικό ρόλο στη λήψη της καθοριστικής απόφασης για χρήση της αγγλικής στις εκκλησιαστικές ακολουθίες, πράγμα που άνοιγε διάπλατα το δρόμο στον πλήρη εξαμερικανισμό της Εκκλησίας της Αμερικής. Έκτοτε δραστηριοποιήθηκε δυναμικά στο χώρο της Θεολογικής Σχολής της Βοστόνης για την προώθηση του εξαμερικανισμού και τη ταυτόχρονη μείωση κάθε ελληνικής επιρροής (περιορισμός διδασκαλίας ελληνικών, μείωση αριθμού Ελλήνων καθηγητών, μείωση αριθμού φοιτητών από την Ελλάδα κτλ). Το 1978 σημείωσε μεγάλη επιτυχία, πρωτοστατώντας στην πλήρη κατάργηση του Διδασκαλικού τμήματος της Ακαδημίας του Αγίου Βασιλείου, ενός εκπαιδευτήριου δασκάλων ελληνικών για τις κοινότητες (που είχε στο μεταξύ με απόφαση της Αρχιεπισκοπής ενσωματωθεί στο λεγόμενο Ελληνικό Κολέγιο, το προπαιδευτικό τμήμα της Θεολογικής Σχολής). Μετά το 1996, ως πρόεδρος της Σχολής, συνέχισε εντατικά τις προσπάθειες του για εξαμερικανισμό της Σχολής και της Εκκλησίας της Αμερικής. Γενικά ο π. Καλύβας είναι λιγότερο γνωστός για το λειτουργιολογικό του έργο και περισσότερο για τον ακτιβισμό του για τον εξαμερικανισμό της Εκκλησίας της Αμερικής. Δημοσίευσε πολλά σχετικά άρθρα και είναι ευρύτατα γνωστή η προκλητική και ανευλαβής προσφώνησή του στον Πατριάρχη Δημήτριο κατά την επίσκεψή του τελευταίου στην Αμερική το 1990.

Παραμένει ακόμη άγνωστος ο λόγος που ο κ. Ελπιδοφόρος έκρινε σκόπιμο να προωθήσει την αναγόρευση του π. Καλύβα. Ανέγνωρο επίσης είναι και το ακριβές όφελος που αποκόμισε ο αρχιεπίσκοπος απ' αυτήν την αναγόρευση. Άλλοι υποθέτουν ότι ο κ. Ελπιδοφόρος, με την τιμητική χειρονομία προς τον Καλύβα, ήθελε, άσχετα με το τεράστιο αντεθνικό έργο του τελευταίου στο χώρο της ελληνοαμερικανικής Ομογένειας, να εξασφαλίσει την εύνοια και αποδοχή των ακολούθων του, εκατοντάδων δηλ. παλαιών φοιτητών του που σήμερα υπηρετούν ως ιερείς σε διάφορες ελληνορθόδοξες κοινότητες των ΗΠΑ. Σύμφωνα με άλλους δεν αποκλείεται να έγινε μεταξύ Ελπιδοφόρου και Κυρίλλου κάποια ανταλλαγή "χειρονομιών καλής προθέσεως", καθότι ο τελευταίος, όπως ευρέως διαδίδεται, έχει διαρκώς στραμμένους τους οφθαλμούς, αν όχι και τους δυο τουλάχιστο τον ένα, προς τη Βοστόνη...

Και στις δυο περιπτώσεις, του π. Καρλούτσου και του π. Καλύβα, διαπιστώνει κανείς ότι ο Ελπιδοφόρος, για δικούς του λόγους - ακατάληπτους για τους πολλούς - αδιαφορεί για τα ιστορικά δεδομένα και τα γεγονότα όπως τα γνωρίζει και τα έζησε ο κόσμος, μη διστάζοντας να προβάλλει πρόσωπα με αμφίβολο, αν όχι με αρνητικό, παρελθόν στην ιστορία της Εκκλησίας της Αμερικής. Είναι γνωστές ανάλογες προσπάθειες του σύγχρονου Φαναρίου, ιδίως του πατριάρχη κ. Βαρθολομαίου, που επιμένει πολλές φορές το κατάμαυρο να το παρουσιάζει ως πάλλευκο, με το πρόσχημα ότι η "βυζαντινή διπλωματία" που δήθεν ασκεί, έτσι επιτάσσει. Θάταν ευτύχημα αν, για το καλό και το πραγματικό συμφέρον της Εκκλησίας, αφήνονταν πια κατά μέρος τέτοια παιδαριώδη επιχειρήματα και αφελείς δικαιολογίες. Για όσους γνωρίζουν ιστορία η τρανή "βυζαντινή" ή "φαναριώτικη" διπλωματία δεν έχει καμιά σχέση με τη σημερινή νεοφαναριώτικη τακτική της συγκάλυψης και παραποίησης της ιστορικής αλήθειας.

Στην περίπτωση του κ. Ελπιδοφόρου ειδικά, πολλοί επιμένουν ότι προσπαθεί να γράψει την ιστορία της Εκκλησίας της Αμερικής από την αρχή, όπως εκείνος την αντιλαμβάνεται ή μάλλον όπως τον συμφέρει προκειμένου να διευκολυνθεί η πραγματοποίηση των μεγαλεπήβολων προσωπικών του επιδιώξεων. Αλλ' όποιοι και νάναι οι σχεδιασμοί του κ. Ελπιδοφόρου, θεμιτοί ή αθέμιτοι, πραγματοποιήσιμοι ή απραγματοποίητοι, η δικαίωση ανθρώπων και μάλιστα κληρικών με ύποπτο εθνικό και εκκλησιαστικό παρελθόν αποτελεί ουσιαστικά ανέντιμη απόπειρα παραχάραξης της ιστορίας της Εκκλησίας της Αμερικής.

Αλέξανδρος Ρεμούνδος