Το «άνοιγμα» του Πατριαρχείου

Του Θεοδώρου Καλμούκου    

Εθνικός Κήρυξ - 21/2/2021

Η πρόσφατη απόφαση του Οικουμενικού Πατριάρχη Βαρθολομαίου και της περί Αυτόν Ιεράς Συνόδου έκπτωσης από του θρόνου της Γεροντικής Μητρόπολης Χαλκηδόνος του Μητροπολίτη Αθανασίου και την κατάταξή του στις τάξεις των εφησυχαζόντων, αλλά και η ταυτόχρονη εκλογή του Μητροπολίτη Γαλλίας Εμμανουήλ στη Μητρόπολη Χαλκηδόνος, θα μπορούσε να χαρακτηριστεί ως εκκλησιαστική απόφαση «κοσμογονίας», με δεδομένη τη θεσμική θέση, την εμβέλεια, αλλά και την προοπτική που συνδέεται με αυτή.

Θα έλεγα ότι εξέπληξε πολλούς, ακόμα και τους πλέον εγγύς της Πατριαρχικής Αυλής, όχι όμως όλους εντός και εκτός Φαναρίου που γνώριζαν ότι η κατάσταση που είχε διαμορφωθεί τα τελευταία χρόνια στην ιστορική και περίπυστη Μητρόπολη Χαλκηδόνος, ξεπερνούσε ενίοτε και τα όρια του τραγέλαφου.

Άλλωστε, η περιγραφή των αιτιάσεων που καταγράφηκαν στο επίσημο ανακοινωθέν ήταν αναντίλεκτα ενδεικτική του κλίματος που επικρατούσε. Ας την θυμηθούμε: «Το ιερόν σώμα, ακούσαν και συνεκτιμήσαν όγκον αποδεικτικού υλικού μετά σωρείας αντικανονικών πράξεων, ως και την επιδειχθείσαν απείθειαν και ασέβειαν του Μητροπολίτου Γέροντος Χαλκηδόνος κ. Αθανασίου προς το πρόσωπον του Παναγιωτάτου Προκαθημένου και προς τον θεσμόν της Αγίας και Ιεράς Συνόδου, εκήρυξεν αυτόν έκπτωτον του θρόνου της επαρχίας αυτού και κατέταξεν αυτόν μεταξύ των σχολαζόντων Ιεραρχών του Θρόνου ως Μητροπολίτην πρώην Χαλκηδόνος».

Μέσα σ’ αυτή την παράγραφο εμπερικλείεται όλο το μέγεθος της παθογένειας που είχε δημιουργηθεί επί έτη στην Πρώτη Επαρχία του Θρόνου, ο ιεράρχης της οποίας είναι ο Πρώτος μετά τον Εναν, δηλαδή μετά τον Πατριάρχη. Δεν είναι του παρόντος η καταγραφή ανίερων αναφορών προς το σεπτό πρόσωπο του Οικουμενικού Πατριάρχη και της Συνόδου, αλλά ούτε και ο συναγελασμός με προβληματικούς και καθηρημένους κληρικούς ή Μοναχές προσκείμενες προς αυτούς από τον πρώην Μητροπολίτη. Αλλωστε δεν θα είχε και νόημα κάτι τέτοιο, πέραν της αδολεσχίας.

Γνωρίζοντας επαρκώς, θα έλεγα, τον Πατριάρχη Βαρθολομαίο από τότε που ήταν Μητροπολίτης Φιλαδελφείας και Διευθυντής του Ιδιαίτερου Πατριαρχικού Γραφείου του μακαριστού Πατριάρχη Δημητρίου, διαθέτει μεγάλα αποθέματα υπομονής, φιλαδελφίας, φιλανθρωπίας και μεγαθυμίας και ξέρει να σκέπτεται προσεκτικά και προσευχητικά τις αποφάσεις του. Οπως όμως απέδειξαν εν προκειμένω τα πράγματα και η υπομονή και η μεγαθυμία έχουν τα όριά τους κι όταν πεισθεί ο Βαρθολομαίος ότι τιτρώσκεται το γόητρο της Εκκλησίας τολμά και προχωρεί σε τομές, σε δομές και πρόσωπα βάζοντας πάνω από αυτά το συμφέρον της Εκκλησίας. Αυτός είναι ο Βαρθολομαίος όπως τον γνώρισα όλα αυτά τα πολλά χρόνια που έχω την τιμή και την ευθύνη να κάνω την εκκλησιαστικογραφία της ιστορικής μας εφημερίδας, του «Εθνικού Κήρυκα», κι αυτό ακριβώς απέδειξε για άλλη μία φορά, αφού εξάντλησε όλα τα περιθώρια υποδείξεων και παροτρύνσεων για ανάνηψη και αλλαγή ρότας στον εκπεσόντα Αθανάσιο.

Ας δούμε όμως τώρα τι μπορεί να σηματοδοτεί η εκλογή του Γαλλίας Εμμανουήλ στην ιστορική και καθοριστική αυτή Πρώτη Μητρόπολη του Οικουμενικού Πατριαρχείου: Κατ' αρχήν να πούμε ότι είναι η πρώτη ίσως φορά που εκλέγεται ιεράρχης σ’ αυτήν εκ των «έξω», δηλαδή όχι γηγενής όπως ήταν μέχρι τώρα η συνήθεια και η παράδοση. Αυτό σημαίνει δύο πράγματα: Πρώτον, ότι ο Πατριάρχης Βαρθολομαίος κάνει άνοιγμα προς τον έξω κόσμο αναθέτοντας την Χαλκηδόνα σ’ έναν διεθνώς γνωστό και προβεβλημένο ιεράρχη, όπως τον Εμμανουήλ, με μεγάλη Θεολογική κατάρτιση και πλούσια πείρα στα διορθόδοξα, διαχριστιανικά και διαθρησκειακά πράγματα ανά την οικουμένη, ο οποίος έφερε σε αίσιο πέρας όλες τις εκκλησιαστικές αποστολές που του ανέθεσε ο Πατριάρχης ακόμα και τις πιο δύσκολες, όπως ήταν η χορήγηση Αυτοκεφαλίας στην Ορθόδοξη Εκκλησία της Ουκρανίας. Δεύτερον, ο Εμμανουήλ αποδείχτηκε ότι είναι εκ των πλέον έμπιστων και αφοσιωμένων ιεραρχών και συνεργατών του Πατριάρχη.

Είμαι βέβαιος ότι δεν λανθάνει της γνώσης του Πατριάρχη η υπενάντια φράξια η οποία έχει δημιουργηθεί και η οποία στοχεύει στην κατάληψη του Οικουμενικού Θρόνου πάση θυσία και με κάθε μέσον, κι εδώ οι φράσεις κυριολεκτούν. Η εκλογή, λοιπόν, του Εμμανουήλ στη Μητρόπολη Χαλκηδόνος έκανε ήδη την πρώτη ανατροπή και ακύρωση των σχεδίων της φράξιας, την οποία αποτελούν ιεράρχες οι οποίοι ό,τι είναι το οφείλουν στον Βαρθολομαίο. Καθαρές κουβέντες.

Ο Εμμανουήλ σ’ ένα ενδεχόμενο κένωσης του Πατριαρχικού Θρόνου -η προσευχή και η ευχή μου είναι να ζήσει ο Πατριάρχης Βαρθολομαίος πολλά έτη ακόμα διότι είναι όντως ένας μεγάλος και αναντικατάστατος Πατριάρχης- θα παίξει πρωταρχικό ρόλο στη διαδοχή καθότι θα καταστεί ο Πρόεδρος της Ενδημούσας Συνόδου, που θα δρομολογήσει την εκλογή Πατριάρχη. Βέβαια μπορεί και ο ίδιος να είναι υποψήφιος αφού διαθέτει επίκτητα την τουρκική υπηκοότητα που απαιτείται και μάλιστα είναι και η παράδοση ο Χαλκηδόνος να γίνεται Οικουμενικός, όπως άλλωστε συνέβη και με τον Βαρθολομαίο.

Φυσικά στην εκλογή κάθε Πατριάρχη υπάρχουν και πολλοί αστάθμητοι παράγοντες, όπως οι ιστορικές και πολιτικές συγκυρίες, οι συνθέσεις, συμμαχίες και αντιμαχίες των ιεραρχών, αλλά σίγουρα ο Εμμανουήλ σε όλα αυτά θα είναι ο κεντρικός παίχτης του παιχνιδιού.

Δεν είμαι βέβαια μέσα στο μυαλό του Πατριάρχη, αλλά νομίζω ότι δεν θα πρέπει να αποκλείεται το ενδεχόμενο της παραίτησής του και ο εφησυχασμός του στην αγαπημένη γεννήτρα γη του, την Ιμβρο, την οποία λατρεύει. Μ’ άλλα λόγια πιο απλά, η εκλογή του Εμμανουήλ στον Θρόνο της Χαλκηδόνος έχει πολύ πιο σοβαρές προεκτάσεις και προοπτικές από όσο αρχικά φάνηκαν, διότι πλέον ομιλούμε για «άνοιγμα» του Πατριαρχείου για να μπορέσει να ανανεωθεί, ανασυνταχθεί και επιβιώσει.

Υπάρχει και μία ακόμα πτυχή, η εξής: Ο Πατριάρχης Βαρθολομαίος με την κίνησή του αυτή έδωσε το μήνυμα προς πάσα κατεύθυνση, σε θάλασσα και σε στεριά, πως δεν θα διστάσει να προχωρήσει και σε άλλες καταλυτικές αποφάσεις, όταν δει ότι θίγονται ή βάλλονται τα καλώς εννοούμενα συμφέροντα του Οικουμενικού Θρόνου καθότι «οι καιροί ου μενετοί». Το σίγουρο είναι ότι ο Βαρθολομαίος δεν χωρατεύει, αλλά τολμά επειδή ακριβώς είναι ηγέτης.

Ανάλυση: Το «άνοιγμα» του Πατριαρχείου (ekirikas.com)