Η επίσκεψη Βαρθολομαίου στις ΗΠΑ

 

Μετά από πολυήμερη, δωδεκαήμερη για την ακρίβεια, επίσκεψη στις ΗΠΑ επέστρεψε τελικά στην έδρα του στο Φανάρι ο Οικουμενικός Πατριάρχης Βαρθολομαίος.

Στις ΗΠΑ ο πατριάρχης ξεκίνησε από την Ουάσιγκτον, όπου συναντήθηκε με τον πρόεδρο των ΗΠΑ, Τζο Μπάιντεν, επισκέφθηκε κατόπιν την Πενσιλβάνια, τη Δυτική Βιρτζίνια και την Ιντιάνα και στη συνέχεια κατέληξε στη Νέα Υόρκη όπου ηγήθηκε της τελετής των θυρανοιξίων του ιερού ναού του Αγίου Νικολάου Μανχάταν, ενώ συμμετείχε σε δεξιώσεις που παρέθεσαν προς τιμή του οι Άρχοντες του Οικουμενικού Πατριαρχείου και οργανώσεις της Ομογένειας. Τα γεγονότα καλύφθηκαν επαρκώς από τον ελληνικό ομογενειακό Τύπο, ενώ σχεδόν μηδενικό υπήρξε το ενδιαφέρον των αμερικανικών μέσων ενημέρωσης για την επίσκεψη.

ΟΙ επαφές του Πατριάρχη με τον πολυπληθή λαό της Εκκλησίας και τους ομογενείς της Ουάσιγκτον και Νέας Υόρκης υπήρξαν ελάχιστες. Στις δεξιώσεις και τα δείπνα, αλλά ακόμη και στα λεγόμενα "θυρανοίξια" του υπό κατασκευή (!) Άη Νικόλα του Μανχάταν και στην Πατριαρχική Λειτουργία στον Καθεδρικό Ναό της Νέας Υόρκης το προνόμιο της εισόδου και συμμετοχής  είχαν μόνο  μεγαλοδωρητές και αξιωματούχοι των διαφόρων πατριαρχικών ταμείων, με εντυπωσιακό αποκλεισμό κοινοτικών εκπροσώπων και  πιστών.

Ενδιαφέρουσα πλευρά  της πατριαρχικής επίσκεψης ήταν και η διπλή, σε δυο φάσεις, νοσηλεία του Πατριάρχη. Σύμφωνα με εκκλησιαστικούς εμπειρογνώμονες, δεν αποκλείεται η νοσηλεία να σχετίζεται και με άλλα αίτια, στην πρώτη ιδίως φάση της, κατά την οποία δεν ήταν γνωστό ακόμη αν θα γινόταν η συνάντηση Πατριάρχη και  προέδρου Τζο Μπάϊντεν.

Η πατριαρχική επίσκεψη παρουσίασε ιδιαίτερο ενδιαφέρον και για ένα άλλο λόγο: διότι πραγματοποιήθηκε σε περίοδο που εξελίσσεται  σφοδρή σύγκρουση μεταξύ του Αρχιεπισκόπου Αμερικής Ελπιδοφόρου και του διαβόητου  "ισχυρού άνδρα" της Εκκλησίας των ΗΠΑ, του ιερωμένου  Άλεξ Καρλούτσου, ο οποίος, εκτός από "πνευματικό τέκνο" του Βαρθολομαίου, είναι ο επικεφαλής όλων των μεγάλων πατριαρχικών ταμείων στις ΗΠΑ  και, γενικά, ο διαχρονικός προσωπικός "αντιπρόσωπος" του στην Αμερική.

_______________________

1. Αν μελετήσει κανείς το πρόγραμμα της επίσκεψης του Οικουμενικού Πατριάρχη θα διαπιστώσει ότι το βάρος της επικεντρώθηκε σε δύο γεγονότα: 1)  τα εγκαίνια του "Ιδρύματος Πατριάρχης Βαρθολομαίος" και 2) τα "Θυρανοίξια" του Άη Νικόλα Μανχάταν, ενός γιαπού του οποίου, κατά τις αισιοδοξότερες εκτιμήσεις, η κατασκευή θα ολοκληρωθεί το Νοέμβρη του 2022.

α) Στο "Ἵδρυμα Πατριάρχης Βαρθολομαίος" συγκεντρώθηκαν ήδη τα πρώτα 18 εκατομμύρια δολάρια προκειμένου να εξασφαλισθεί απώτερα το οικονομικό μέλλον του Πατριαρχείου. Έπρεπε φαίνεται να εξηγηθούν στους δύσπιστους πλέον ελληνοαμερικανούς οι λόγοι ίδρυσης του νέου αυτού ταμείου και να δοθούν διαβεβαιώσεις για τη διαφάνεια στα οικονομικά του, πράγμα που προσπάθησε να κάνει ο πατριάρχης στο σχετικό λόγο του.

β) "Θυρανοίξια" ενός ναού που ακόμα κτίζεται. "Ο ναός είναι κυριολεκτικά γιαπί", όπως καταγράφουν σοβαροί δημοσιογράφοι, παρ' όλα τα διθυραμβικά αρθρογραφήματα και ρεπορτάζ στις τηλεοπτικές μας οθόνες.  Η οργάνωση μιας τελετής "θυρανοιξίων" στον Άη Νικόλα σχεδιάστηκε μάλλον προκειμένου να μετατεθεί το βάρος του ενδιαφέροντος των πιστών από πρωτοφανείς οικονομικές ατασθαλίες σε πανηγυρικές εκδηλώσεις και θεάματα με απώτερο σκοπό να συγκαλυφθεί ο εξανεμισμός 30 έως 60 εκατομυρίων δολαρίων --το μεγαλύτερο οικονομικό σκάνδαλο στην ιστορία της Εκκλησίας της Αμερικής. Για τον εξανεμισμό των εκατομυρίων δεν δόθηκε ποτέ απολογισμός, αλλ' ούτε υποτυπώδεις εξηγήσεις. Πως έφτασε ο προϋπολογισμός ανέγερσης του ναού από τα αρχικά 20 εκατομμύρια στα 80 και βάλε; Η όλη υπόθεση παραμένει μέχρι σήμερα μυστήριο!

2. Η έλλειψη επαφής με τον λαό που χαρακτήρισε την επίσκεψη έδωσε σε δημοσιογράφους την αφορμή να παρατηρήσουν  ότι "η Ιερά Αρχιεπισκοπή δρα ως οι πιστοί να είναι μία χούφτα εκατομμυριούχοι", ενώ "αν ο Οικουμενικός Πατριάρχης κατέβαινε και στο λαό, και όχι μόνο στις επαύλεις των εκατομμυριούχων", θα διαπίστωνε την γενική δυσαρέσκεια και "οργή". "Είναι δυνατόν --ρωτούσε ο Τύπος-- να βρίσκεται στην Αμερική ο επικεφαλής εκατομμυρίων ορθοδόξων και να μείνει το γεγονός μεταξύ των πλουσίων του Μανχάταν;".

3. Ενώ ο πατριάρχης νοσηλευόταν ήδη στο Μάουντ Σίναϊ, λίγες ώρες μετά την άφιξή του στην Ουάσιγκτον, ο Λευκός Οίκος, παρά την πάγια τακτική του, δεν είχε ακόμη συμπεριλάβει επίσκεψη του πατριάρχη στο επίσημο πρόγραμμα του προέδρου. Καλά πληροφορημένοι δημοσιογραφικοί κύκλοι χαρακτήρισαν χωρίς καθυστέρηση "αδιοργάνωτη" την πατριαρχική επίσκεψη, υπογραμμίζοντας ότι "η συνάντηση του κ. Βαρθολομαίου με τον Αμερικανό πρόεδρο, στο Λευκό Οίκο, διευθετήθηκε την τελευταία στιγμή από ένα άνθρωπο: Τον πατέρα Αλέξανδρο Καρλούτσο, διότι ως γνωστό ο κ. Ελπιδοφόρος δεν έχει καμία πρόσβαση στο Λευκό Οίκο". Με άλλα λόγια, σε περίπτωση που δεν μπορούσε να προγραμματισθεί η συντάντηση, ο πατριάρχης θάταν καλυμμένος για τη δημοσιότητα λόγω νοσηλείας.... Τελικά το θέμα διευθετήθηκε και ο πατριάρχης πήρε πάραυτα εξιτήριο... για να συνεχίσει αμέριμνα το πρόγραμμα του.

4. Αποτελεί πια ιστορικό δεδομένο ότι όποιος αρχιεπίσκοπος συγκρουσθεί με τον διαχρονικό προσωπικό "αντιπρόσωπο" του πατριάρχη Βαρθολομαίου δεν επιβιώνει για πολύ χρόνο. Συνέβηκε ήδη με τρεις αρχιεπισκόπους, τον Ιάκωβο, το Σπυρίδωνα και το Δημήτριο που αντικαταστάθηκαν ως "μη συνεργάσιμοι" με τον ιερωμένο Καρλούτσο. Εκκλησιαστικοί παρατηρητές με μακρά πείρα προβλέπουν την ίδια εξέλιξη και στην περίπτωση του Ελπιδοφόρου.

Βέβαια, ο πατριάρχης, επίσημα και δημόσια, δεν είχε δυσκολία να επαινέσει επανειλημμένως  τον "καινούργιο δραστήριο και άξιο Αρχιεπίσκοπό", "τον αδελφόν Αρχιεπίσκοπο Αμερικής διότι αφ' ότου ανέλαβε τα ηνία της μεγάλης Αυτής Επαρχίας του Θρόνου της Ιεράς Αρχιεπισκοπής Αμερικής άρχισε να πνέει νέος άνεμος ανασυγκροτήσεως, αναδημιουργίας, ζωντάνιας, προόδου, οργανώσεως", χωρίς ωστόσο νάναι καθόλου φειδωλός σε εγκώμια για τα επιτεύγματα του αρχιεπισκοπικού αντίπαλου, του Καρλούτσου. Γενικά, δεν έλλειψαν από τους πατριαρχικούς λόγους τα διφορούμενα και οι αιχμές καθώς και δυσνόητοι χρησμοί σε σχέση με μελλοντικές εξελίξεις στην Αρχιεπισκοπή Αμερικής.

Όπως και νάναι, θεωρείται βέβαιο ότι η σύγκρουση με τον Καρλούτσο θα αποβεί μοιραία για την πορεία του αρχιεπίσκοπου Ελπιδοφόρου. Μόνο που τώρα, όπως προβλέπεται, θα ληφθεί μέριμνα να "πέσει στα μαλακά" ο τωρινός αρχιεπίσκοπος. Παρά την πίεση του Καρλούτσου για αυτοδικαίωση και εκδίκηση, θα φροντίσει ο Βαρθολομαίος ώστε τα συνηθισμένα προσχήματα και τα προκάτ σενάρια νάναι αυτή τη φορά πιο "εύπεπτα και  πιστευτά".

__________________

Πρέπει, τέλος να τονισθεί ότι  η επίσκεψη του Βαρθολομαίου, παρά τις διάφορες ατελείς πλευρές και ελλείψεις της,  συνέβαλε στην αύξηση του πατριαρχικού ελέγχου σε βασικούς τομείς της Αρχιεπισκοπής και γενικά ενίσχυσε τη θέση του Πατριαρχείου στην Αμερική. Η επίσκεψη κατέδειξε ότι ο πατριάρχης ελέγχει πλήρως την Ιεραρχία της Αμερικής . Φανέρωσε ξεκάθαρα ότι τα μεγάλα ταμεία βρίσκονται υπό απόλυτο έλεγχο μέσω του παραπάνω "προσωπικού αντιπρόσωπου" του πατριάρχη και ότι η πλειονότητα των ελληνοαμερικανών εκατομυριούχων στηρίζει το Φανάρι. Εμφάνισε τον ομογενειακό Τύπο να συμπλέει, σχεδόν ομόσωμα, με το Πατριαρχείο, ενώ κατεύνασε ή τουλάχιστο αποθάρρυνε τις λιγοστές δημοσιογραφικές φωνές που τάσσονται υπερ μιας εκκλησιαστικής αυτονομίας ή και αυτοκεφαλίας.

Βέβαια το μεγάλο και ακανθώδες πρόβλημα της Θεολογικής Σχολής της Βοστώνης,  γνωστής εστίας ανθελλήνων και αντιπατριαρχικών υποστηρικτών της αυτοκεφαλίας, που εκπαιδεύει τους κληρικούς της Αρχιεπισκοπής Αμερικής και καθορίζει κατά μεγάλο μέρος την πορεία της, παραμένει πάντα άλυτο. Εκεί το καζάνι σιγοβράζει...