Διαβάζω στο Βήμα, ένα σπουδαίο άρθρο για την νεωτερικότητα. Ο αρθρογράφος, Δ.Τζιόβας, αναρωτιέται κατ' αρχήν: "Πώς η νεωτερικότητα, παρά τις αμφισβητήσεις της, κατόρθωσε ως ιδέα να κυριαρχήσει στον εικοστό αιώνα, δεδομένου ότι η λατρεία του μοντέρνου εξακολουθεί αμείωτη; Πόσο ριζοσπαστική είναι εν τέλει και πόσο αποφασιστικά αποκόπτει τις ρίζες με το παρελθόν";
Το άρθρο αυτό, επιτυχώς αποκαλύπτει και προβάλλει τον χαρακτήρα και την ουσία της νεωτερικότητας, και υποσημειώνει τα όρια και επακόλουθά της.
Η νεωτερικότητα, ως νοοτροπία, τεχνοτροπία, ιδεολογία, πολιτική, "επιστημονική" μέθοδος, ή όπως αλλιώς και να την αποκαλέσουμε, -θέλουμε δεν θέλουμε- μας κατακλύζει, διέπει την ζωή μας εδώ και χρόνια, κατατείνει να γυρίσει ανάποδα τα -γνωστά και ειωθότα- φυσικά πράγματα του κόσμου, τα κοινωνικά και ιστορικά δεδομένα, και προβάλλει -τάχα- σαν το καινούργιο στον κόσμο. Όμως, είναι κάτι τόσο παλιό! Σαν παλιά εφαρμοσμένη λογική και πρακτική, αλλά από την ανάποδη! Γιατί δεν είναι καινούργιο πράγμα η αντίρρηση, η επανάσταση, η αντίθεση, το συμφέρον, ο ατομισμός, η -εγωϊστικά κι αλαζονικά- επιβαλλόμενη προσωπική άποψη. Οποιαδήποτε άποψη.
Το καινούργιο είναι ότι η γενίκευση της άρνησης και της αντίθεσης, της μερικότητας και της αποσπασματικότητας, αντιμάχεται την ενότητα του προσώπου, την οικουμενικότητα των στοιχειωδών αναγκών του ανθρώπου. Αποστρέφεται την κοινωνική ευδαιμονία, την πολιτική τάξη και την ευνομία. Γιατί εξυπηρετεί κι ευνοεί τα συνταιριασμένα μακρόπνοα πλάνα μικρόνοων ανθρώπων για κατάκτηση εξουσίας, πάσης φύσεως εξουσία, την διαίρεση του κόσμου και την κοινωνική αναταραχή. Επίσης, η νεωτερικός προσανατολισμός, αγωνίζεται και για την προβολή όσων βρίσκονται στην σκιά του πνεύματος, και χρησιμοποιούν τον πολιτισμό χωρίς να παράγουν πολιτισμό. Δημιουργούνται επί τούτου πολιτικές κρίσεις και υποκινούνται κοινωνικές αναστατώσεις. Οι πρώτες, γίνονται για την διατάραξη του πολιτικού βίου στις χώρες που ανθίστανται, μέχρι που να βρεθούν οι πρόθυμοι που θα εκχωρήσυν γή και ύδωρ. Οι δεύτερες για να αποδιοργανωθούν οι κοινωνίες που έχουνε πολιτισμικό βηματισμό στον κόσμο, έτσι ώστε να εξωθηθούν στην πνευματική ανυπαρξία και στον φυσικό αφανισμό.
Μήπως όλοι αυτοί οι νεωτερισμοί,
- η βιομηχανική επανάσταση,
- ο διαφωτισμός,
- η πολιτική επανάσταση με την ανάδυση του μαρξισμού, κι
- η παγκοσμιοποίηση
Και τούτο, γιατί όσα ευαγγελίζεται δεν καθησυχάζουν τον ανθρώπινο πόνο. Κι όσοι -στους κόλπους της- ανοήτως εμόχθησαν για τον αποπρασανατολισμό της κοινωνίας και την ακατάσχετη κατάτμηση της ελευθερίας του ανθρώπου, σε ελευθερίες των ανθρώπων, -σαν να μην ισχύει για όλους τους ανθιρώπου αυτό που ισχύει για κάποιους- βλέπουνε σήμερα, πως ό,τι κάνανε ήτανε μάταιο, και τ' αφεντικά τους, δεν έχουνε καινούργιες προτάσεις. Αλληλοκατηγορούνται και αλληλοαναιρούνται ανενδοίαστα κι αδιάντροπα, λέγοντας σήμερα εκείνα που αρνήθηκαν χτές, κι αρνούμενοι σήμερα εκείνα που εκήρυτταν την προηγουμένη.
Αυτή, η πολιτική της παγκοσμιοποίησης, όσο επίμονα κι αν μεθοδεύεται, απλώνει τα φτερά της πάνω σ' όλον τον κόσμο, αλλά περιλαμβάνει ανάμεσα στους καρδιακούς της εταίρους, μόνο όσους την αποδέχονται, και οι οποίοι ευνοούνται από αυτήν. Τους άλλους, τους έχει για ξέκαμμα. Άρχισε κιόλας -με τους ισλαμιστές μισθοφόρους της- να ξεπαστρεύει. Ξεκίνησε από τους τάχα ενοχλητικούς. Αλλά ο δαίμονας της καταστροφής αυτονομήθηκε. Και τώρα κάνει του κεφαλιού του. Κι ο πρώην αφέντης του ανησυχεί, γιατί πολλές φορές ο καταστροφικός δαίμονας έστριψε το δολοφονικό του μαχαίρι στα σωθικά του κυρίου του. Του πολιτισμένου και επίδοξου παντοκράτορα του κόσμου.
Κι εμείς,
- τί θα κάνουμε αύριο;
- τί θα μάθουμε στα παιδιά μας;
- Πώς πρέπει να στεκόμαστε μπροστά στο καινούργιο;
- Να ασπαζόμαστε το καινούργιο, όποιο και νά ΄ναι;
- Αρκεί μονάχα που είναι καινούργιο;
- Είναι, αλήθεια, πολιτισμός και πρόοδος το κάθε καινούργιο που προβάλλεται με διάφορες πολιτικές, φιλοσοφικές ή οικονομικές, αξιώσεις και επιδιώξεις;
Η προσαρμογή στο καινούργιο είναι ανάγκη θα πεί κάποιος. Όποιος προσαρμοστεί θα επιβιώσει! Γι' αυτό τα σχολειά πρέπει να ετοιμάσουν τον άνθρωπο για το καινούργιο!
Ετούτη η άποψη ηχεί παιδική, ανυποψίαστη, αφελής, ευήθης, ηττοπαθής. Είναι η άποψη που κυριάρχησε στην σκέψη εκείνων που απεμπόλησαν την ηθική, την ελευθερία την ανεξαρτησία, την εθνική μας ζωή και ιστορία. Εκείνων που υποβλέπουν την κοινωνική συνοχή και την καθόλου ηθική σταση του προσώπου. Εκείνων, που, φοβισμένοι, κι ανεπαισθήτως, έχασαν το δρόμο τους, και θόλωσαν τον ορίζοντά μας, έτσι, που πια, δεν βλέπουμε καθαρά.
Μοιάζει να λέμε πως επειδή φοβόμαστε τον σκύλο που γαυγίζει, θα κλειστούμε μέσα για να τον αποφύγουμε!
Κάθε τί καινούργιο που μας έρχεται (ή που ανακαλύπτουμε), θα το δεχτούμε όπως του αξίζει. Θα το μελετήσουμε, θα το αναλύσουμε, θα ερευνήσουμε το παρελθόν του, τις συνθήκες που το γέννησαν, τις συνθήκες όπου αυτό ευδοκίμησε, θα αναζητήσουμε -για να τους γνωρίσουμε- τους φορείς του και για να να προσδιορίσουμε τις σχέσεις και τα αμοιβαία συμφέροντά μας. Θα ελέγξουμε την συμβατότητά του με το σύστημα το δικό μας και με τις προτεραιότητες του τρόπου μας. Θα διακριβώσουμε τα πλεονεκτήματά του. Και κυρίως το πολιτισμικό όφελος των επόμενων γενεών.
Πάντα σε ένα έγκλημα, καθώς αναζητούμε τον δράστη, αναρωτιόμαστε: Ποιός ωφελήθηκε από το έγκλημα;
Έτσι κι εδώ, πριν από την πολιτική υιοθεσία του καινούργιου, εάν στο ερώτημα "ποιός ωφελείται από αυτήν την υιοθεσία;" η εμπεριστατωμένη (κι όχι η επιπόλαιη) απάντηση είναι "εμείς, χωρίς να βλάπτεται ο κόσμος", τότε το καινούργιο είναι αποδεκτό.
Η ωφέλεια, εδώ, δεν πρέπει να εκληφθεί ως υλική και μετρήσιμη. Ωφέλεια εδώ, λογαριάζω την ουσία της ζωής: την ελευθερία και τον νοηματοδοτημένο τρόπο της ύπαρξης.
Ας μην εντρυφήσουμε στο θέμα της πνευματικής κατάστασης του ανθρώπου που αποδέχεται εκείνο που τον βλάπτει, χωρίς να ωφελείται κανείς, ή εκείνου που αποδέχεται ό,τι ωφελεί μόνο τους εχθρούς του, κλπ.
Ύστερα από όλα τα παραπάνω, τα σχολειά μας έχουνε χρέος να μάθουνε στα παιδιά μας να σκέφτονται. Να κρίνουν, να συγκρίνουν, να αποφασίζουν. Nα μην τα διδάσκουν μοναχά πώς να αποκτούν δεξιότητες, για να βγούνε έτοιμοι εξειδικευμένοι υποψήφιοι σκλάβοι στις επιταγές της παραγωγικότητας και της ανταγωνιστικότητας, προς όφελος των εργοδοτών που διοικούνε τις εργοστασιακές τους γαλέρες. Μιας παραγωγικότητας που θα τα εξουθενώσει και μιας ανταγωνιστικότητας που θα τα εξουδετερώσει. Ο άνθρωπος πρέπει να μπορεί και να εργάζεται και να δημιουργεί. Να ζεί και να χαίρεται την δημιουργικότητά του μέσα σε μια κοινωνία, με την οποία τον δένουν σχέσεις, πρόσωπα και ιστορία.
Γιατί αν ξέρουν να σκέφτονται και να δημιουργούν θα βρούνε τον τρόπο, και με την εργασία τους, θα κάνουν τα πράγματα που τους αφορούν, όπως πρέπει.
Η νεωτερικότητα, με όλα αυτά τα χαρακτηρισικά που εκτέθηκαν στο παραπάνω μνημονευόμενο άρθρο, κάνει τους ανθρώπους να ακολουθούν τον συρμό της άρνησης, της αντίδρασης, του εγώ, της διαίρεσης, της καταστροφής. Είναι μια μεθοδολογία επιβίωσης κι εξυπηρέτησης μακρών, πολλών κι επιτηδείων συμφερόντων και σκοπιμοτήτων, που πάντως δεν εξυπηρετούν τον άνθρωπο. Εξυπηρετούν, κάθε φορά, απλώς, συγκεκριμένα πρόσωπα συνδεδεμένα με συγκεκριμένα συμφέροντα. Και τα πρόσωπα αυτά, δεν ενδιαφέρονται για τον άνθρωπο, ενδιαφέρονται για τις ατομικές, πολιτικές, ιστορικές, οικονομικές και ηδονοθηρικές τους ατζέντες. Ο άνθρωπος, είναι γι' αυτούς ένα χρήσιμο εργαλείο. Και χρησιμοποιείται αφειδώς. Το ένα εργαλείο εναντίον του άλλου.
Εμείς, τί γνώμη (θέλουμε να) έχουμε για τον εαυτό μας και για τα παιδιά μας;
Και τί θα κάνουμε για το αύριο της πατρίδας μας;
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου