Η εγκύκλιος παραίτησης του Αρχιεπισκόπου Αμερικής Σπυρίδωνα - Archbishop Spyridon of America - 19 χρόνια μετά επίκαιρη όσο ποτέ, για την αναμενόμενη εκλογή του «Επόμενου» εντός των ημερών…

(…) Προσφιλέστατοι αδελφοί και τέκνα εν Κυρίω,

“Αλλ’ ουδενός λόγον ποιούμαι ουδέ έχω την ψυχήν μου τιμίαν εμαυτώ, ως τελειώσαι τόν δρόμον μου μετά χαράς και την διακονίαν ην έλαβον παρά του Κυρίου Ιησού, διαμαρτύρασθαι το Ευαγγέλιο της χάριτος του Κυρίου” (Πράξ.20,24).

Στο όνομα του Ευαγγελίου που υπηρέτησα τα τρία αυτά τελευταία χρόνια, αναγγέλλω σήμερα ότι υπέβαλα την παραίτησή μου, ως Αρχιεπισκόπου σας, στην Α.Θ.Π. τον Οικουμενικό Πατριάρχη κ.κ. Βαρθολομαίο. Υπέβαλα την παραίτηση αυτή με ισχύ από την 30ή Αυγούστου, για λόγους τελείως ανεξάρτητους από τις προσωπικές μου προθέσεις και άσχετους με αυτές εξ ολοκλήρου. 

Στην διάρκεια οποιασδήποτε διακονίας που εμπιστεύεται ο Θεός στον άνθρωπο, έρχεται η ώρα που οι αρχές και η αλήθεια δεν μπορούν να διακυβευθούν περισσότερο και πέρα από την ακεραιότητα του ανθρώπινου πνεύματος. Οι στιγμές αυτές είναι εκείνες που μας προσδιορίζουν ως πρόσωπα, που μας κάνουν αυτό που είμασθε. Ευχαριστώ το Θεό που κι εγώ, σαν απλός άνθρωπος “περιπατών κατά σάρκα και ζων εν κόσμω”, είμαι σε θέση να αναγνωρίσω παρόμοιες στιγμές. Και κάτι που έχει μεγαλύτερη ακόμη σημασία: υπάρχει χάρις αντί χάριτος, διότι αποχωρώ με καρδιά καθαρή από κακία ή χόλο ή διάθεση κριτικής των άλλων.

*  *  *

Αν και το χρονικό διάστημα που μαζί διανύσαμε, υπήρξε βραχύ, είμαι βαθύτατα ευγνώμων για “τον δρόμον και την διακονίαν ην έλαβον παρά του Κυρίου”. Ήταν τόσα πολλά αυτά που έπρεπε να συντελεσθούν, όταν πριν τρία χρόνια αναλάμβανα την βαρειά ευθύνη του πνευματικού σας ηγέτη, τόση η σπορά που έπρεπε να γίνει στον αμπελώνα αυτόν που εφύτευσε η δεξιά του Κυρίου.

Μόνο με τη βοήθεια των εκατοντάδων χιλιάδων πιστών της μεγάλης αυτής Αρχιεπισκοπής μπορέσαμε μαζί να αυξήσουμε και οικοδομήσουμε περαιτέρω το σώμα του Χριστού, την πολύτιμή μας Εκκλησία. Με οδηγό τις αρχές της περιχώρησης και της τιμής προς την οικογένεια, εκτείναμε, στα πλαίσια μιας πρωτόγνωρης μέχρι τώρα διακονίας, τή χείρα στα μέλη των μικτών γάμων. Με οδηγό τον σεβασμό για τις χρηματικές θυσίες των ελληνορθοδόξων οικογενειών ανοίξαμε διάπλατα σε όλους τα οικονομικά της Αρχιεπισκοπής με απαράμιλλη διαφάνεια και εντιμότητα. Με οδηγό τη σταθερή επιθυμία να διαδώσουμε το ευαγγέλιο του Χριστού μπορέσαμε να εφαρμόσουμε ποικίλα επικοινωνιακά προγράμματα μέσω του Διαδίκτυου, ενός διευρυμένου Γραφείου Τύπου και μιας αναζωογονημένης εκδοτικής προσπάθειας, καθιστώντας έτσι προσιτά τα ουσιώδη της πίστεως με σύγχρονους τρόπους. Με οδηγό την αγάπη προς όλα τα τέκνα του Θεού προσεγγίσαμε με το διάλογο τόσο τους μακρινούς Εβραίους φίλους μας, όσο και τους κοντινούς Παλαιοημερολογίτες αδελφούς, των οποίων τελευταίων η επιστροφή στους κόλπους της Μητέρας μας Εκκλησίας αποτελεί σπουδαία και μοναδική περίπτωση καταλλαγής στην ιστορία της Εκκλησίας της Αμερικής. Αντί του σχίσματος και της διαιρέσεως, θριάμβευσε η συμφιλίωση και η κοινωνία. 

Μαζί πάλι πετύχαμε να ενώσουμε τις ελληνοαμερικανικές οργανώσεις σε ένα πλαίσιο συνεργασίας με στόχο την προώθηση των κοινών μας στόχων. Με θάρρος υψώσαμε τη φωνή για την ελευθερία και την ασφάλεια της Αγίας Μητρός μας Εκκλησίας, καθιστώντας έτσι γνωστή στην αμερικανική πολιτική και κοινωνική σκηνή την πραγματικότητα που αντιμετωπίζει το Οικουμενικό Πατριαρχείο. Υψώσαμε με τόλμη τη φωνή για τον καταπονημένο Σερβικό λαό και για την επικράτηση της ειρήνης και της δικαιοσύνης στην Κύπρο, έχοντας πλήρη συνείδηση ότι οι ενέργειες αυτές δεν αποτελούν μέρος ενός πολιτικού προγράμματος, αλλά την ηθική ευθύνη που φέρουμε ως ορθόδοξοι χριστιανοί πολίτες της πιο προνομιούχας και ελεύθερης κοινωνίας πάνω στη γη.

Αλλά πέρα από την ευθύνη αυτή, ενώσαμε τις δυνάμεις μας για να ανταποκριθούμε στο σταθερό καθήκον μας να τιμήσουμε την απαράμιλλη κληρονομιά του παρελθόντος μας, επικεντρώνοντας την προσοχή στα ουσιώδη του ελληνικού πολιτισμού και καθιστώντας προσιτό στην επόμενη γενεά αυτό που οι δικοί μας γονείς τόσο περήφανα παρέδωσαν σέ εμάς. Γι’ αυτό ήταν αναγκαίο να δοθεί ιδιαίτερη έμφαση στην εκπαίδευση, τόσο την κατηχητική όσο και την πολιτιστική, ώστε τα παιδιά μας να μπορέσουν να είναι ελληνορθόδοξοι από συνειδητή επιλογή και όχι κατ’ ανεπίγνωστο έθος. Γνωρίζοντας καλά ότι η θεολογία δεν μπορεί να υπάρξει από μόνη της, ήταν απαραίτητο να ευθυγραμμισθεί η διδασκαλία της με την παραδοσιακή πράξη της Εκκλησίας, ώστε η πληρότητα της πίστης να αναβιώσει στο χώρο της προσωπικής εμπειρίας. Η πληρότητα αυτή της πίστεως υπήρξε η βασική αποστολή και το κύριο όραμα της αρχιεπισκοπικής διακονίας που σείς όλοι βοηθήσατε να πραγματοποιηθεί στη διάρκεια των τελευταίων τριών ετών.

Έτσι, “ως ουδέν υπεστειλάμην των συμφερόντων του μη αναγγείλαι υμίν”, έστω και αν αυτό δεν συνέβαλλε πάντα στην δημοτικότητα του εκκλησιαστικού σας ηγέτη. Διότι η ουσία της ηγεσίας συνίσταται και στο να διακυβεύει ο ηγέτης τη δημοτικότητά του και γι’ αυτήν έστω την ίδια την αγάπη μόνο.

*  *  *

Κατά την πραγματοποίηση του έργου αυτού, δοκίμασα απτά την υποστήριξη, την αγάπη και την αφοσίωση της συντριπτικής πλειονότητας των πιστών αυτής της ευλογημένης Αρχιεπισκοπής, τόσο του κλήρου όσο και του λαού. Σε εκείνους που κοπίασαν στο πλευρό μου στη διάρκεια αυτών των τελευταίων τριών ετών, εκφράζω τη πιο βαθειά ευγνωμοσύνη για την απεριόριστη αγάπη, τη συγκινητική υποστήριξη και τούς ακάματους κόπους τους για την ιερή υπόθεση του Χριστού και της Αγίας Του Εκκλησίας. Εκφράζω τον δίκαιο έπαινο σε όλους σας, τις αναρίθμητες χιλιάδες των καλών, εντίμων και πιστών ανθρώπων για τους υψηλούς κι ευγενείς σκοπούς, τη σταθερότητα και όλες σας τις αγαθές προθέσεις.

Σ’ εκείνους τους ολίγους κάθε βαθμού, που στην διάρκεια αυτών των τελευταίων τριών ετών αντιτέθηκαν στη ζωτική αποστολή της Εκκλησίας, εξαπολύοντας κάθε είδους λεκτική επίθεση που τελικά ζημίωσε πολύ περισσότερο ολόκληρη την ελληνορθόδοξη οικογένειά μας παρά την στοχευόμενη εκκλησιαστική της ηγεσία, παρέχω ολόθυμη την αρχιερατική μου συγχώρηση. Ελπίδα μου σταθερή είναι να μπορέσουν κάποτε να οραματισθούν ένα μέλλον, στο οποίο θα παύσουν οι λόγοι να είναι όπλα και θα γίνουν εικόνες του ζώντος Λόγου του Θεού, φορείς του ευαγγελίου της ειρήνης.

*  *  * 

Γι’ αυτό και πατρικά προτρέπω όλους σας και τον καθένα χωριστά, σεις που υπήρξατε τα πνευματικά μου τέκνα τα τελευταία αυτά τρία χρόνια, να σταθείτε αμετακίνητοι στην “άπαξ παραδοθείσαν τοις αγίοις πίστιν”. Κρατήστε με σταθερότητα και αγάπη την ενότητα της μεγάλης Αρχιεπισκοπής Αμερικής που οικοδομήθηκε με τον ιδρώτα και τα δάκρυα όσων πέρασαν πριν από εμάς και αντισταθείτε στον πειρασμό της υποκατάστασης των στόχων με τα πρόσωπα. Μόνο με βάση την ενότητα, την αλληλεγγύη και την ομόνοια αυτή θα μπορέσει η Ελληνορθόδοξη Εκκλησία στην Αμερική να επιβιώσει και μάλιστα να θριαμβεύσει στο μέλλον.

Κρατήστε αναλλοίωτους τους δεσμούς σας με την Μητέρα Εκκλησία της Κωνσταντινουπόλεως, από την οποία και παραλάβατε την πίστη του Χριστού. Και να είσθε περήφανοι πάντα που γεννηθήκατε Έλληνες Ορθόδοξοι, διότι έτσι θα σας γνωρίζουν όλοι οι άνθρωποι ως λαό πίστεως, λαό παραδόσεως, λαό με οραματισμούς, λαό πρόθυμο να θυσιάσει και να θυσιασθεί για την αλήθεια.

*  *  *

Και για χάρη της αλήθειας αυτής “τα νυν παρατίθεμαι υμάς, αδελφοί, τω Θεώ και τω λόγω της χάριτος αυτού, τω δυναμένω εποικοδομήσαι και δούναι υμίν κληρονομίαν εν τοις ηγιασμένοις πάσιν”. Η αγάπη του Θεού και Πατρός και η χάρις του Κυρίου ημών Ιησού Χριστού και η κοινωνία του Αγίου Πνεύματος είη μετά πάντων ημών, με τις οικογένειές σας και με όσους κατά διάνοια έχετε, σήμερα και πάντοτε.

Με ολόθυμες πατρικές ευλογίες και πολλή εν Κω αγάπη,

(†o-Αμερικής-Σπυρίδων)

1. Ορθόδοξος Παρατηρητής, Έτος 64 - Αρ. 1165, Σεπτέμβριος 1999, σ. 14

2.Σπυρίδων,ΑρχιεπίσκοποςΑμερικής(1996-1999),Η Παρακαταθήκη, Αθήνα (Εκδ. Ελληνικά Γράμματα), 2005, σσ. 148-151
_____________________________

* Η εγκύκλιος φέρει ημερομηνία 19 Αυγούστου 1999 και αρ. πρωτ. 113/99